Υπακούμε στα πάθη μας...

Εύλογα ενοχλήθηκαν πολλοί από το άρθρο μου της προηγούμενης Κυριακής. Και ιδιαίτερα με την κατακλείδα όπου ο Βολταίρος δηλώνει έκθαμβος μπροστά στην ανθρώπινη βλακεία. Μολονότι και ο σπουδαίος ιταλοέλληνας ζωγράφος Ντε Κίρικο ισχυριζόταν ότι «αν θες να συλλάβεις την έννοια του απείρου, τότε σκέψου την ανθρώπινη βλακεία». Λογικότερη ή βολικότερη εξήγηση γιατί ο άνθρωπος ρέπει προς την πλάνη και προτιμά το ψεύδος έτσι ώστε να κερδίζουν τον θαυμασμό και την ψήφο του οι πολιτικοί, άνδρες και γυναίκες. Ενας έλληνας πολιτικός, με μεγάλη μόρφωση και σοφία, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, είχε υποστηρίξει: «Με την ευφυΐα του ακόμη και ο μέσος Ελλην γνωρίζει  τα λάθη που συνεχώς επαναλαμβάνει σε αδρές τουλάχιστον γραμμές. Ο ίδιος όμως που τα γνωρίζει τα διαπράττει. Δεν υπακούει στην ευφυΐα του. Υπακούει στα πάθη του. Συνήθως όταν το ανεπανόρθωτο έχει γίνει». «Και ου πολλώ χρόνω ύστερον μετέμελε τοις Αθηναίοις» (και προτού παρέλθει πολύς χρόνος μεταμελούν οι Αθηναίοι), όπως διαπιστώνει ο Ξενοφών. Εμείς το εκσυγχρονίσαμε τιτλοφορώντας τους μεταμεληθέντες σε κοψοχέρηδες.



Και πώς ξεπερνιέται το πρόβλημα; Ο Κ. Τσάτσος υποστηρίζει: «Μπορεί να ξεπεράσουμε κάθε κίνδυνο αν στις αρετές μας προσθέταμε τη συνειδητή βούληση της ενότητας που μόνον τότε μπορεί να κατορθωθεί σε μια κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων αν ο καθένας μας αλλά και όλοι μαζί υποταχθούμε στην ύψιστη εντολή της ελληνικής σοφίας: στο μέτρο.  Σε ό,τι σκεφτόμαστε, σε ό,τι πράττουμε, να πειθαρχούμε στην αρχή του μέτρου. Να αποτάξουμε τον Σατανά της υπερβολής και της αμετροέπειας, του πάθους που τυφλώνει. Το μέτρο -και μόνο αυτό - δίνει στον άνθρωπο ανθρωπιά και στον Ελληνα τη δύναμη να κάνει θαύματα. Δεν αρκούν οι πρόσκαιρες ηθικές πατριωτικές εξάρσεις όταν τις ακολουθούν μακρές περίοδοι αφροντισιάς και ακαταστασίας. Το μέτρο επιβάλλει τη συνέχεια και τη συνέπεια στους λόγους και στις πράξεις». 

Δηλαδή, ένας όμορφος κόσμος αγγελικά πλασμένος, που όμως δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική πραγματικότητα και τους πολιτικούς. Γιατί, κατά τον Πολ Βαλερί, «πολιτική είναι η τεχνική να εμποδίζεις τους ανθρώπους να ανακατεύονται σε όσα τους αφορούν». Ετσι συνεχίζουν κατά κανόνα να λένε τα ωραία ψέματά τους οι πολιτικοί και να δίνουν τις πιο δελεαστικές υποσχέσεις καθώς «οι υποσχέσεις (τους) δεν δεσμεύουν παρά μόνο εκείνους που τις δέχονται» παραδέχεται κυνικά ο πολύ θαυμαζόμενος στην Ελλάδα γάλλος σοσιαλιστής ηγέτης Φρανσουά Μιτεράν, στενός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου.

Μα είναι δυνατόν να ισχύουν όλα αυτά; Μια απάντηση δίνει ο εγκληματολόγος Πολ Χέιτζ: «Παρά τα όσα έχουμε μάθει, γεγονός παραμένει ότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος να καταλάβουμε τον λόγο που οι άνθρωποι κάνουν αυτά που κάνουν και μάλλον δεν θα τον καταλάβουμε ποτέ». Ακόμη και ο Ιησούς Χριστός, δικαιολογώντας κατά κάποιον τρόπο τους άρχοντες της εποχής του που τον καταδίκασαν σε θάνατο, συνέστησε: «Αφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι». Αλλωστε και ο ίδιος ο Χριστός άφησε αναπάντητο το ερώτημα του Πιλάτου: «Και τι εστίν αλήθεια;».

ΥΣ.: Απαραίτητη διόρθωση στο σημείωμα της 24ης Αυγούστου. Ο Καίσαρας Βοργίας ήταν μαθητής του Μακιαβέλι και όχι το αντίστροφο, όπως προέκυψε από αβλεψία.
Του Γ. Μαρίνου από το Βήμα της 31-08-14