Πορευόμαστε σαν ένα καράβι χωρίς πυξίδα ...

Είχε πει το 1991 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής: «Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία η ανθρωπότης περνά μια βαθιά και πολύμορφη κρίση. Κρίση πολιτική, κρίση οικονομική και προπαντός κρίση αξιών. Διανύει μια μεταβατική περίοδο που τη χαρακτηρίζει καθολική και έντονη ανησυχία. Ανησυχία που εκδηλώνεται υπό διάφορες μορφές: από το άγχος μέχρι και τη βία. Γιατί ο άνθρωπος της εποχής μας θέλει να απομακρυνθεί από έναν τρόπο ζωής και αναζητεί καινούργιο. Δυσπιστεί προς τους υφιστάμενους θεσμούς και αναζητεί καινούργιους. Τέλος, αναζητεί καινούργιες αξίες για να στηριχθεί, χωρίς όμως να μπορεί να προσδιορίσει τη μορφή και το περιεχόμενό τους. Πορεύεται, με άλλα λόγια, σαν καράβι που έχασε την πυξίδα του. Η αγωνιώδης αυτή αναζήτηση αποτελεί αυτή καθεαυτήν μια εκρηκτική δύναμη που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Αν κατά τα προσεχή χρόνια υπάρξει πολιτική και πνευματική ηγεσία ικανή να τη χειραγωγήσει, μπορεί η δύναμη αυτή να αποβεί δημιουργική. Αν όχι, μπορεί με τις αντιφάσεις που τη χαρακτηρίζουν να διευρύνει το χάος».

Πρόκειται για τη γεμάτη σοφία και ρεαλισμό αποτύπωση της εν πορεία εποχής μας από τον αείμνηστο πρόεδρο, η οποία δυστυχώς τείνει να επαληθευτεί στην απαισιόδοξη εκδοχή της. Τη θυμήθηκα με την ευκαιρία της επιμνημόσυνης δέησης που εψάλη στον τάφο του με τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατό του.



Η αγωνιώδης αναζήτηση συνεχίζεται και το ερώτημα παραμένει προς το παρόν αναπάντητο. Υπάρχει η πολιτική και πνευματική ηγεσία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως που θα καταστήσει την αναζήτηση αυτή δημιουργική; Προς το παρόν επικρατεί η απαισιόδοξη άποψη περί διευρύνσεως του χάους, που είναι ιδιαίτερα εμφανές στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η επιλογή των ηγεσιών των κρατών-μελών της για διεύρυνσή της, με ένταξη δηλαδή σε αυτήν όλων ει δυνατόν των κρατών, που περιελάμβανε ο παραδοσιακός χάρτης της Ευρώπης, χωρίς προηγουμένως να ολοκληρωθεί η βαθύτερη ένωση στα πρώτα ιδρυτικά μέλη, δηλαδή και σε τομείς όπως η εξωτερική πολιτική, η άμυνα και η φορολογία, αποδεικνύεται ολέθριο λάθος. Η δυσλειτουργία της είναι ολοένα και εμφανέστερη καθώς προτάσσεται όλο και συχνότερα το εθνικό συμφέρον των κρατών-μελών αντί του ενωσιακού. Αυτό επέτρεψε την ενδυνάμωση διασπαστικών τάσεων και αντιευρωπαϊκών κινημάτων που ήδη διεκδικούν την εξουσία με ολέθριες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το Brexit μπορεί να θεωρηθεί η μείζων συνέπεια αυτής της αμφισβήτησης. Ηδη όμως το χειρότερο ακολουθεί με την εμφάνιση και ραγδαία ενδυνάμωση αντιευρωπαϊκών κομμάτων, που αναδεικνύονται σε κυβερνητικά (π.χ. Ουγγαρία) με τάσεις μάλιστα που φλερτάρουν με τον ολοκληρωτισμό.

Και ενώ η Ευρώπη αδυνατεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο όπως συνέβαινε στο παρελθόν, ΗΠΑ και Ρωσία υπό τους Τραμπ και Πούτιν συμπεριφέρονται ως ανανεωμένες υπερδυνάμεις, στις οποίες έχει βαθμιαία προστεθεί η Κίνα, διεκδικώντας μάλιστα την πρώτη θέση από πλευράς οικονομικής ισχύος. Ετσι φαίνεται να επαληθεύεται η διαπίστωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ότι η ανθρωπότητα πορεύεται σαν καράβι που έχασε την πυξίδα του και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα καταλήξει. Ετσι ενδέχεται να διευρυνθεί σε πλανητικό επίπεδο η διαπίστωσή του ότι όχι μόνον η Ελλάδα αλλά και όλος ο πλανήτης είναι ένα απέραντο φρενοκομείο.

Του Γ. Μαρίνου στο Βήμα