Ψάχνουμε πρόθυμους να κρεμαστούν...

Η θανατική καταδίκη στη Βρετανία άρχισε να καταργείται σταδιακά, κατά αδικήματα, από το 1965 και έπειτα. Σε μία από τις ζωηρές συζητήσεις που έγιναν στη Βουλή των Κοινοτήτων την περίοδο εκείνη, όταν πια πρωθυπουργός ήταν ο ηγέτης των Συντηρητικών Εντουαρντ Χιθ, αρχές της δεκαετίας του 1970, ένας βουλευτής του κόμματός του προκάλεσε τον Χιθ, φωνάζοντας ότι ο ίδιος θα ήταν πρόθυμος να κρεμάσει κάποιον ο οποίος θα είχε διαπράξει το αδίκημα περί του οποίου η Βουλή συζητούσε την κατάργηση της εσχάτης των ποινών. (Αν θυμάμαι σωστά, πρέπει να ήταν η δολιοφθορά ναυπηγείων, πλοίων του στόλου, εγκαταστάσεων και αποθηκών, που εθεωρούντο βασιλικές κτήσεις). Ο Χιθ, ο οποίος λόγω και των θρησκευτικών πεποιθήσεών του ήταν ένθερμος υποστηρικτής της κατάργησης, του απάντησε: «Ωραία. Βρήκαμε πρόθυμους για να κρεμάσουν. Τώρα πρέπει να βρούμε και πρόθυμους για να κρεμαστούν».



Αυτές οι απλές κουβέντες, νομίζω, θίγουν την ουσία του ζητήματος περί θανατικής ποινής, το οποίο μας προέκυψε με αφορμή τη φρικώδη παιδοκτονία της Μιχαήλ Βόδα, καθώς και μια (μία ακόμη...) απερίσκεπτη δήλωση ενός υπουργού, ο οποίος μίλησε αφελώς ως εγκληματολόγος, ξεχνώντας προς στιγμήν τον δημόσιο ρόλο του. Με την απάντηση που έδωσε ο Χιθ στον βουλευτή του, έδειξε ότι η θανατική ποινή αφορά όλους μας· διότι υπό προϋποθέσεις (ων ουκ έστι αριθμός, βέβαια...), αν όχι ο καθένας, τουλάχιστον πολύ περισσότεροι από όσους φανταζόμαστε θα μπορούσαν να βρεθούν σε αυτή τη θέση. Διότι, όπως το καταλαβαίνω εγώ το ζήτημα, που δεν είμαι νομικός, αν αντί για νόμους με γενική ισχύ προτιμήσουμε την ικανοποίηση του «κοινού περί δικαίου αισθήματος» κατά περίπτωση, πώς θα σταθμίσουμε το κοινό αίσθημα; Κάνουμε δημοσκοπήσεις, δημοψήφισμα, συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών στη Βουλή ή το κάνουμε τηλεπαιχνίδι με το κοινό να αποφασίζει στέλνοντας sms;

Η αηδία για τον δράστη της παιδοκτονίας είναι κάτι παραπάνω από κατανοητή: είναι φυσιολογική. Ωστόσο, δεν υπάρχει πιο ρηχό επιχείρημα από αυτό που εκτοξεύεται εναντίον όσων τολμούν να διαφωνήσουν με το κοινό αίσθημα: «Αν ήταν δικό σου παιδί;». Παρότι δεν είναι δικό μου, η απάντηση είναι απλή: αν ήταν δικό μου παιδί, θα ήθελα να του φάω το συκώτι όσο θα ήταν ζωντανός, όπως θέλει να κάνει ο Πρίαμος στον Αχιλλέα, αν θυμάμαι καλά. Θα ευχόμουν, ωστόσο, να ζω σε μια χώρα που οι νόμοι της δεν θα μου το επέτρεπαν ποτέ και σε καμία περίπτωση. Το ζήτημα της θανατικής ποινής δεν κρίνεται βάσει διακρίσεων του τύπου «ποιος κρεμάει και ποιος κρεμιέται» ή «δικό σου και δικό μου». Στο κάτω κάτω, αν κρίνουμε βάσει του τι είναι δικό μας, γιατί ο δολοφόνος να μην υποστηρίξει ότι δικό του ήταν το παιδί;

Το απαραίτητο κωμικό στοιχείο σε αυτή την άκρως ζοφερή και νοσηρή υπόθεση το προσέφερε, πάντως, ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως, που δεν άντεξε στον πειρασμό να μας δώσει τα φώτα του ως εγκληματολόγος και, έτσι, δικαίωσε το προσωνύμιο Τζόνης Πανούσης που του έχω απονείμει. Δεν ήταν η πρώτη φορά που αυτός ο καημένος ο υπουργός (ειλικρινά, τον έχει λυπηθεί η ψυχή μου...) έδειξε ότι ακόμη δεν έχει συνηθίσει τον δημόσιο ρόλο του. Δεν θα είναι ούτε η τελευταία, ελπίζω. Διότι, ναι μεν ο καημένος δεν το έχει και είναι φανερό, αλλά «πρώτη φορά Αριστερά» χωρίς κωμικές ανάσες είναι ανυπόφορη εμπειρία...

Του Στ. Κασιμάτη από την Κ.