Ένα άλλο μέρος της ευημερίας οφείλεται στην οικονομική γεωγραφία και δεδομένα των μεταπολεμικών δεκαετιών που έχουν ολοσχερώς ανατραπεί.
Σίγουρα οι νικητές των ιταλικών εκλογών, ο κωμικός Μπέπε Γκρίλο και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι επένδυσαν στο θυμικό και υποσχέθηκαν αυτόματη επάνοδο σε μια ευημερία, τα αίτια της απώλειας της οποίας είναι περισσότερο περίπλοκα από το μνημόνιο και την Μέρκελ. Έπραξαν κάτι ανάλογο με το κ. Τσίπρα (εσωτερικού) που υπόσχεται επαναφορά στους μισθούς και τις συντάξεις της εποχής της ευημερίας με ένα άρθρο.
Το ίδιο όμως συνέβη πριν μερικούς μήνες και στην Ελλάδα, τα κόμματα που επένδυσαν στο θυμικό, ασχέτως ασυναρτησιών και συνέπειας βγήκαν κερδισμένα και ανέτρεψαν το σκηνικό.
Ακόμη και τα κόμματα που εφαρμόζουν το τρίτο μνημόνιο για να φτάσουν και να βγουν σώα από τις τελευταίες εκλογές, είχαν υποσχεθεί πολλά Ζάππεια, σκληρές επαναδιαπραγματεύσεις και κόκκινες γραμμές.
Πενία ψήφων τέχνας κατεργάζεται...
Στην Ιταλία όπως και στην Ελλάδα κανείς δεν τολμά να περιγράψει τη αλήθεια στην κοινωνία, αν και η Ιταλία βρίσκεται σε πολύ καλύτερη μοίρα από την Ελλάδα. Το 2011 οι ιταλικές εξαγωγές ήταν κοντά στα 370 δισ. ευρώ όσες περίπου και οι εισαγωγές. Στην Ελλάδα αν κάναμε πληθυσμιακή αναγωγή ανά κάτοικο ή εργαζόμενο οι εξαγωγές μας θα ήταν κοντά στο ένα τρίτο με ένα τέταρτο των ιταλικών εξαγωγών.
Είναι χαρακτηριστικό πως εμείς μετά τρία χρόνια σκληρής λιτότητας με συσσίτια και ανθρώπους να ψάχνουν τα σκουπίδια, έχουμε ακόμη εμπορικό έλλειμμα. Αυτό συμβαίνει γιατί η οικονομία μας δεν είναι σε θέση να παράγει ούτε τα απαραίτητα...
Παρ’ όλα αυτά και η Ιταλία αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας και αν δεν το αντιμετωπίσει, θα φτάσει στην δική μας μοιραία και αδιέξοδη κατάσταση.
Το γενικό πρόβλημα
Το πρόβλημα της Ιταλίας εντάσσεται στο γενικότερο πρόβλημα των δυτικών ανεπτυγμένων οικονομιών. Η μεταφορά θέσεων εργασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες έχει τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια των λαών και των εργαζομένων της Δύσης.
Αν είχαμε ένα μέτρο που υπολογίζει την ευημερία του μέσου όρου όλου του πλανήτη, θα βλέπαμε πως τις τελευταίες δεκαετίες αυτή βελτιώνεται εκθετικά. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αποκτούν στις αναπτυσσόμενες χώρες υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και επειδή είναι περισσότεροι αυτό ανεβάζει το μέσο όρο.
Όχι, όμως στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, όπου ο ανταγωνισμός των αναπτυσσόμενων χωρών πιέζει τους μισθούς και το βιοτικό επίπεδο. Πόσο θα συνεχιστεί αυτό; Μέχρι η οικονομία να βρει ένα σημείο ισορροπίας από μόνη της.
Π.χ. Στην Κίνα από το 2000 μέχρι το 2011 η αμοιβή ανά ώρα στις θέσεις εργασίας στη βιομηχανία έχει ανέβει από τα 30 σεντς στα 1,6 δολάρια.
Με αυτό τον τρόπο όμως θα πρέπει να περιμένουμε πολύ μέχρι ο μισθός του βιομηχανικού εργάτη στην Κίνα να φτάσει στα επίπεδα που ο δυτικός θεωρεί απαραίτητα για ένα ανεκτό επίπεδο διαβίωσης. 1,6 δολάρια την ώρα σημαίνει 11,2 δολάρια στο 8ωρο επί 25 ίσον 280 δολάρια το μήνα. Είναι ακόμη το ένα τρίτο περίπου από τον κατώτατο μισθό που έχει επιβάλλει το μνημόνιο στην Ελλάδα και κλάσμα αυτού με το οποίο πληρώνονται σε άλλες δυτικές οικονομίες. Το μνημόνιο επί της ουσίας, με ένα λογιστικό και γραφειοκρατικό τρόπο (ενδεχομένως και λάθος) προσπαθεί να υποκαταστήσει τις επιταγές των «συγκοινωνούντων δοχείων» στην παγκόσμια αγορά εργασίας και την ανταγωνιστικότητα της πραγματικότητας.
Ένας άλλος τρόπος είναι να δείξουν ευελιξία οι δυτικές χώρες και να κινηθούν σε τομείς όπου μπορούν να διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Ήδη, η Γερμανία το έχει καταφέρει. Είναι φθηνότερα τα κινέζικα προϊόντα αλλά όλο και περισσότεροι Κινέζοι είναι σε θέση και επιθυμούν να αγοράσουν γερμανικό αυτοκίνητο. Το ίδιο συμβαίνει και στις ΗΠΑ όπου για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες επιστρέφουν παραγωγικές μονάδες. Η Ιταλία με τη φήμη των σχεδιαστών της επίσης μπορεί να παίξει σε αυτό το παιγνίδι εύκολα. Για να συμβεί αυτό όμως πρέπει να γίνουν ευρείες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, τη φορολογία και το ρόλο του κράτους στην οικονομία.
Ένας άλλος τρόπος είναι να υποτιμήσουν τα νομίσματα τεχνητά προκειμένου να καταστήσουν τα προϊόντα από τις αναπτυσσόμενες χώρες ακριβότερα και λιγότερο ανταγωνιστικά. Αν συμβεί αυτό, το ίδιο θα κάνουν και οι αναπτυσσόμενες όμως, με αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση και τη γενίκευση της κρίσης.
Ένας άλλος τρόπος είναι οι εμπορικοί φραγμοί μέσω της επιβολής δασμών. Στο παρελθόν όμως οι δασμοί είχαν σαν αποτέλεσμα τα προϊόντα να φτάνουν στον καταναλωτή ακριβά και κακής ποιότητας. Οι κοινωνίες είχαν μικρότερη ανεργία αλλά όλοι ζούσαν φτωχότερα.
Επιπλέον, νομισματικοί πόλεμοι με υποτιμήσεις και εμπορικοί φραγμοί σύντομα καταλήγουν σε θερμούς πολέμους καθώς κάθε πλευρά θα αναζητεί πρόσβαση στις πηγές των απαραίτητων πρώτων υλών. Το έχουμε ξαναζήσει το έργο.
Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις λοιπόν. Ο κόσμος βρίσκεται σε μετάβαση σε μια νέα ισορροπία όπου οι δυτικοί θα μάθουν να ζούνε με λιγότερα και πολλοί από τους υπόλοιπους του πλανήτη με περισσότερα.
Δεν είναι τραγικό αν σκεφτεί κάποιος για πόσα άχρηστα πράγματα έχουμε ξοδέψει εργατοώρες στη Δύση τις τελευταίες δεκαετίες. Βέβαια στη φάση της μετάβασης άλλοι πλήττονται περισσότερο και άλλοι λιγότερο.
Του Κώστα Στούπα από το capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου