Προνόμιο είναι αυτό που μοιράζεσαι με όλους ...

Η περίπτωση των ειδικών ταμείων έχει απασχολήσει πολλές φορές τη δημόσια συζήτηση, στα τελευταία είκοσι χρόνια. Τα «καλά επαγγέλματα» είχαν πάντοτε τη δική τους κύρια σύνταξη, τη δική τους επικούρηση, τους δικούς τους παροχείς υπηρεσιών υγείας. Επιπλέον, τις διοικούσαν οι ίδιοι, μέσω των ομοιοεπαγγελματικών σωματείων τους. Πρόκειται για μια τυπική συντεχνιακή οργάνωση. Διαπνέεται από τις αρχές της κάστας και, το χειρότερο, οι συμμετέχοντες σε αυτές τις διαδικασίες θεωρούν αυτονόητο ότι η κοινωνία, στο σύνολό της, θα τους πληρώνει, ξεχωριστά από την όποια αμοιβή τους, ένα ειδικό τέλος συντήρησης των προνομίων τους.

Η σωματειακή κλειστή εκπροσώπηση ομάδων επαγγελματιών, συνήθως με παρόμοιες σπουδές, όπως οι νομικοί σύλλογοι για τους δικηγόρους, έχει ισχυρότατη νομική βάση. Από πρακτική άποψη, τα σωματεία διαχειρίζονται κρατικές αρμοδιότητες, τις οποίες το Κοινοβούλιο τις έχει παραχωρήσει κατ’ εξαίρεση προς τον γενικό κανόνα.

Διαχειρίζονται την άδεια άσκησης του επαγγέλματος και διαπραγματεύονται με τους πολιτικούς, για τα κλειστά τιμολόγια που αποτελούν την ελάχιστη αμοιβή τους. Ορίζουν μάλιστα τον κοινωνικό πόρο που θα απορροφούν τα δικά τους Ταμεία. Οι συναλλαγές αυτές αποτελούν την πηγή των σχέσεων διαπλοκής και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την έκταση της διαφθοράς.
Το πνεύμα, οι νόμοι και η πρακτική της κάστας αποτελούν ένα από τα κυριότερα εμπόδια εκσυγχρονισμού της κοινωνίας και της οικονομίας. Σε μια χώρα με τόσους πολλούς επαγγελματίες οι οποίοι, κατά μεγάλο πλήθος, ανήκουν σε ειδικά Ταμεία, η προστασία του συνταξιοδοτικού συστήματος και του συστήματος παροχών υγείας κινείται σε δύο ταχύτητες.

Είναι προφανές ότι οι παροχές που απολαμβάνουν τα μέλη των συντεχνιών θα είναι πάντοτε καλύτερες από εκείνες που η πολιτεία διαθέτει στους άλλους εργαζομένους. Αλλιώς δεν θα υπήρχε παρόμοια αντίσταση στην επίτευξη ομοιογένειας και ισότητας. Παλαιότερα, μάλιστα, ακουγόταν συχνά η ευγενής παρότρυνση ότι στόχος πρέπει να είναι η «εξίψωση των υπολοίπων στο επίπεδο των ολίγων». Σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα παρόμοιες διαφορές θα είχαν διευθετηθεί προ πολλού, τηρώντας τις αρχές της ισονομίας επί των οποίων στηρίζονται οι δημοκρατίες.

Υπάρχουν δύο μεγάλα προβλήματα. Το ένα βρίσκεται στον τρόπο χρηματοδότησης των ακριβότερων αυτών υπηρεσιών. Αυτό γίνεται μέσω των κοινωνικών πόρων. Πρόκειται, όπως εξηγεί ο καθηγητής Πλάτων Τήνιος («Ασφαλιστικό», Εκδόσεις Κριτική, 2010) για επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου, συνήθως με τη μορφή ενός φόρου υπέρ τρίτων. Είναι χαρακτηριστικό το ειδικό αυτό τέλος, άλλοι το θεωρούν ως ισοδύναμο της εισφοράς εργαζομένου, άλλοι ως εργοδοτική εισφορά, αν και αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι η χρηματοδότηση αυτών των ευγενών ταμείων δεν είναι πλέον εξασφαλισμένη. Η βαθύτατη κρίση έχει διαλύσει τις δουλειές των μελών των περισσότερων συντεχνιών. Οι μηχανικοί του ΤΕΕ και οι άνεργοι στα μέσα ενημέρωσης είναι περισσότεροι από όσους εργάζονται ακόμη. Εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η προσβλητική, για όλους εμάς τους κοινούς πολίτες, άρνηση των ολίγων ως προς την υπαγωγή τους στον ΕΟΠΥΥ αποτελεί μάχη οπισθοφυλακών. Ο Γ. Στουρνάρας έχει δίκιο να επιμείνει μέχρι τέλους!

Του Μπάμπη Παπαδημητρίου