Η ιδέα για ενιαίο φορολογικό σύστημα ...

Δεκαεννιά κράτη-μέλη στην ζώνη του Ευρώ, δεκαεννιά διαφορετικά φορολογικά συστήματα, μοιάζει αντιφατικό; Μπορεί το ενιαίο νόμισμα να συνεχίσει να μένει ζωντανό;

Πριν την δημιουργία της Ευρωζώνης το 1999, προηγήθηκε η ψήφιση της συνθήκης του Μάαστριχτ και υιοθέτηση από τα κράτη μέλη του συμφώνου σταθερότητας & ανάπτυξης. Τα κριτήρια αυτά τέθηκαν με απώτερο σκοπό την ομαλή ενοποίηση-σύγκλιση των κρατών μελών. Πριν τη συνθήκη είναι λογικό η κάθε χώρα να είχε τη δική της ανεξάρτητη οικονομία, ανάλογα με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν, το Μέσο Εισόδημα και το καταναλωτικό προφίλ. Ετσι κρίθηκε απαραίτητο να τεθούν ορισμένα κριτήρια τα οποία θα εξασφάλιζαν την ομοιογένεια των χωρών.


Παρ όλα αυτά βιώνουμε τα τελευταία 6 χρόνια οικονομική κρίση η οποία είναι και κρίση του κοινού νομίσματος. Πολλοί κερδοσκόποι τζογάρουν στην διάλυση της ευρωζώνης. Οικονομικοί αναλυτές αναφέρουν ότι το ευρώ είναι «ακριβό» για αδύναμες οικονομικά χώρες όπως η Ελλάδα. Τελικά μήπως η Ευρώπη δεν ετοιμάστηκε σωστά για το κοινό της νόμισμα; Μήπως αντί για τους στόχους του Μάαστριχτ και του συμφώνου σταθερότητας θα πρέπει να υιοθετηθεί ένα κοινό φορολογικό σύστημα; Ισως να φαίνεται ουτοπικό και πιθανόν και αδύνατο να γίνει, αλλά επίσης μου φαίνεται αδύνατον να συνεχίσει να υπάρχει το κοινό νόμισμα με 19 διαφορετικά εθνικά φορολογικά συστήματα.

Το κράτος όπως το ξέρουμε σήμερα είναι το νεωτερικό κράτος που άρχισε να δημιουργείται στα τέλη του 18 αιώνα. Σε αυτό συνέβαλε η γαλλική επανάσταση και έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα του έθνους και του έθνους-κράτους. Εκτός από αυτό στην γέννηση του κράτους συνέβαλε και η φορολογία.

Η φράση του Jean Bodin «Τα οικονομικά μέσα είναι το νευρικό σύστημα του κράτους», σχολιάζεται από φιλοσόφους από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα. Τον 20ο αιώνα ο Schumpeter έγραψε για το φορολογικό κράτος και τόνισε ότι οι «οι φορολογικές απαιτήσεις είναι το πρώτο σημάδι γέννησης του μοντέρνου κράτους».

Οι διαπιστώσεις των Bodin και Schumpeter αποτελούν μια αφετηρία για την μελέτη της φορολογίας ως κοινωνικό-πολιτικό φαινόμενο της φορολογικής πολιτικής και της χρηματοδότησης στην διαδικασία σχηματισμού του κράτους. Μια σύγχρονη άποψη για τους φόρους είναι ότι αποτελούν υποχρεωτικά βάρη για τους ιδιώτες προκειμένου να αποκτήσει έσοδα το κράτος για να πράξει δημόσιες δαπάνες.

Μέχρι τον 18ο αιώνα, η παραδοσιακή αντίληψη για την φορολογία εκτιμούσε ότι η είσπραξη φόρων είναι μέσο συλλογής χρημάτων σε περιόδους έκτακτης ανάγκης και ακόμα θεωρείτο ότι έπρεπε να αντικατασταθεί από κρατικά εισοδήματα εκμετάλλευσης της δημόσιας περιουσίας, των δημοσίων χωραφιών και από εθελοντικές συνεισφορές. Σταδιακά, όμως, η κοινή γνώμη αποδέχτηκε το διαρκή χαρακτήρα των υποχρεωτικών φορολογικών βαρών. Τότε εκτός από την φορολογία ο βασιλιάς εισέπραττε φεουδαρχικά τέλη σε χρήμα η σε υπηρεσίες, επιπλέον η διάκριση τους από τα φορολογικά έσοδα δεν είναι ξεκάθαρη.

Το δικαίωμα επιβολής φόρων έχει διπλή σημασία, θεωρείται και όπλο και σύμβολο κυριαρχίας. Η διανομή των εισπραττόμενων φόρων είναι εξίσου σημαντική με την επιβολή και την είσπραξη. Ακόμα και σήμερα οι φόροι χρησιμοποιούνται ως μέσο αναδιανομής του εισοδήματος και χρηματοδότησης δημοσίων δαπανών

Συμπερασματικά, η υιοθέτηση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού φορολογικού συστήματος πιθανόν να είναι λύση για την κρίση του ευρώ αλλά και μια πολιτική στα πλαίσια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Από την στιγμή που το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι πλέον ομογενοποιημένο στην Ευρώπη με την άσκηση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα πρέπει να υπάρξει ένας υπουργός οικονομικών κοινός για τα κράτη-μέλη του ευρώ. Δεν είναι δυνατό να υπάρχει ενιαία νομισματική πολιτική και 19 διαφορετικές φορολογικές.

Του Πάνου Ζαχαριά μεταπτυχιακού φοιτητή πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης στο Protagon.gr