Εξήγηση στα ανεξήγητα...

Με πολύ ενδιαφέρον διαβάστηκαν στο σημείωμά μου της προηγούμενης Κυριακής τα όσα έγραψα περί του ψεύδους ως όπλου πειθούς και ψηφοθηρίας από τους πολιτικούς όπως το προβάλλουν, το επικαλούνται και το εξηγούν ανά τους αιώνες μεγάλες προσωπικότητες της παγκόσμιας διανόησης και της πολιτικής. Τόσο που μπήκα στον πειρασμό να συνεχίσω το εγχείρημα, έστω κι αν μοιάζει με εγκώμιον του ψεύδους, μολονότι έτσι εξηγούνται τα όσα ακατανόητα έως σχιζοφρενικά χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Μπορεί από τα βάθη των αιώνων ο Πλάτων να υποστηρίζει ότι «επιστήμη και πολιτική χωρίς αρετή και ήθος συνιστούν πανουργία και απάτη». Ας έρχεται μετά 20 αιώνες και ο Ελευθέριος Βενιζέλος να επιβεβαιώνει ότι «μπορεί μεν η πολιτική να μην είναι ηθική, αλλά μια καλή πολιτική βασίζεται στην ηθική». Και να ήθελαν όμως οι πολιτικοί να αποφύγουν το ψεύδος δεν το επιθυμούν  οι αποδέκτες του. Οπως υποστηρίζει ο μέγας και γι' αυτό ίσως παραγνωρισμένος έλληνας κοινωνιολόγος Ευάγγελος Λεμπέσης (μεταγλωττίζω από την καθαρεύουσα):
«Οι μάζες ουδέποτε εδίψασαν για την αλήθεια. Αποστρέφονται τα πασιφανή γεγονότα που τις δυσαρεστούν και προτιμούν να θεοποιούν την πλάνη αν αυτή τις γοητεύει. Εκείνος ο οποίος γνωρίζει να προκαλεί αυταπάτες γίνεται εύκολα ο κύριος των μαζών, ενώ εκείνος  που προσπαθεί να τις λυτρώσει από τις αυταπάτες είναι πάντοτε το θύμα τους». Αλλά προσοχή! «Ο μέγας παράγων της εξέλιξης των λαών ουδέποτε ήταν η αλήθεια αλλά η πλάνη» ισχυρίζεται πάντα ο Λεμπέσης. Και προσθέτει: «Αν σήμερα (σ.σ.: έγραφε το 1895, προσοχή) αυξάνεται η δύναμη του σοσιαλισμού, τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι αυτός αποτελεί τη μόνη ζωντανή αυταπάτη».

Επιβεβαιώθηκε άλλωστε από το γεγονός ότι η αυταπάτη αυτή κυριάρχησε και γοητεύει τις μάζες έως και σήμερα. Και αυτό επειδή «οι μάζες οδηγούνται από τους μύθους, οι οποίοι πρέπει να απλοποιούν τις θεωρίες» (Λεμπέσης). Και για να έλθουμε στο σήμερα και στα καθ' ημάς: «Τίποτα δεν είναι πιο δύσκολο, πιο αβέβαιο, πιο επικίνδυνο από το να πάρει κανείς την πρωτοβουλία της εισαγωγής νέων θεσμών και εθίμων» διαπιστώνει ο μέγας Μακιαβέλι. «Γιατί ο μεταρρυθμιστής έχει εχθρούς όλους εκείνους που έχουν άμεσο και απόλυτο συμφέρον να διατηρούνται οι παλαιοί θεσμοί και βρίσκει απρόθυμους φίλους εκείνους που θα ωφεληθούν από τους νέους».

Το ζούμε αυτό στην Ελλάδα πολύ έντονα σήμερα, επιβεβαιώνοντας την οξυδέρκεια  του συγγραφέα του περίφημου «Ηγεμόνα», του Ευαγγελίου όλων των ευφυών αλλά και αδίστακτων πολιτικών, όπως υπήρξε ο (τηλεοπτικά επίκαιρος) μαθητής του Καίσαρα Βοργία. Αλλά πώς επιτυγχάνεται η παράλογη αυτή συμπεριφορά των ανθρώπων; Το εξηγεί ένας άλλος μεγάλος Ιταλός,  ο Τζορντάνο Μπρούνο (1584): «Η άγνοια είναι η πιο ευχάριστη επιστήμη στον κόσμο διότι αποκτάται χωρίς κόπο και κρατάει το μυαλό μακριά από τη μελαγχολία». Ωμότερος και υπερβολικός ο Βολταίρος αποφαίνεται: «Ο τρόπος με τον οποίο μένουμε έκθαμβοι μπροστά στον έναστρο ουρανό μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον τρόπο που μπορεί να μείνουμε έκθαμβοι μπροστά στην ανθρώπινη βλακεία».
Του Γ. Μαρίνου από το Βήμα της 24-08-14