Ενα πρόγραμμα για τη μέση τάξη ...

Ο​​πως ο Χριστόφορος Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική, αλλά νόμιζε ότι είχε φθάσει στην Ινδία, παρομοίως ο Παύλος Γερουλάνος προσέφερε στον δημόσιο διάλογο μια έξοχη ιδέα για την αντιπολίτευση, την οποία όμως απηύθυνε στο ΠΑΣΟΚ – ίσως το μόνο κόμμα που δεν θα μπορούσε ποτέ να την εφαρμόσει. (Δεν πειράζει. Μετά τη δημόσια ομολογία του ότι έχει ψυχή ΠΑΣΟΚ, του συγχωρώ τα πάντα. Για τους οδοιπόρους δεν έχω ιδιαίτερη έγνοια, αλλά τους ασθενείς τούς σέβομαι...)

Η αναγέννηση της μέσης τάξης θα έπρεπε να γίνει σημαία της αντιπολίτευσης. Αφήνω τους σοβαρούς οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους για αρμοδιότερους· μένω σε εκείνο το οποίο, λόγω επαγγέλματος, μπορώ να καταλάβω καλύτερα: το επικοινωνιακό. Το πλεονέκτημα ενός πολιτικού λόγου που θα αναπτύσσεται γύρω από την αναγέννηση της μέσης τάξης –πλεονέκτημα τόσο απλό, ώστε θα έπρεπε να ήταν προφανές– είναι ότι θέτει τον απώτερο σκοπό μπροστά από τα, ενδεχομένως, δύσκολα μέσα που χρειάζονται για την επίτευξή του.



Δεν συζητάς πια με τον ψηφοφόρο τις μεταρρυθμίσεις, αλλά τα ευεργετικά αποτελέσματα που θα έχουν. Επιτρέπεις, έτσι, την προσδοκία προοπτικής. (Δεν θα πω «όραμα», γιατί αυτές οι βλακείες μάς έφαγαν...) Επιπλέον, η μέση τάξη δεν έχει περιορισμό θέσεων· ο καθένας μπορεί να ελπίζει – εφόσον, βεβαίως, δεν ανήκει κάπου ψηλότερα στην κοινωνική διαστρωμάτωση.

Εχει, ωστόσο, ένα μειονέκτημα η ωραία ιδέα: προϋποθέτει ένα λεπτομερώς επεξεργασμένο σχέδιο, ώστε ο πολιτικός λόγος να έχει γερή τεκμηρίωση· ειδάλλως, είναι ακόμη μια φούσκα. Ισως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν τολμούν να εμβαθύνουν στην ιδέα. Προϋποθέτει πολλή δουλειά από πίσω, προϋποθέτει ένα πραγματικό πρόγραμμα, όχι τη βαρετή καταγραφή προθέσεων, όπως συνηθίζουμε τα προεκλογικά προγράμματα στον Υπαρκτό Ελληνισμό. Επιπλέον, δε, αν οι κότες σου είναι ευτυχείς με το ίδιο καλαμπόκι, γιατί να τους δώσεις, που λέει ο λόγος, κινόα; Δεν αλλάζεις κάτι που δουλεύει...

Το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή όλο αυτό το ετερόκλητο πλήθος μικροελάχιστων –ούτε καν μικρομεσαίων– υπό τη Φώφη, δεν έχει τη δυνατότητα να φέρει ένα «νέο ’81». Η αναγέννηση της μέσης τάξης δεν μπορεί να είναι μια επανάληψη του παρελθόντος. Θα γίνει, ασφαλώς, με τα ίδια υλικά, αλλά χρειάζονται τελείως διαφορετικά εργαλεία. Δεν γίνεται με την αντιπαραγωγική επέκταση του κράτους, ούτε με δανεικά. Η υπάρχουσα εκπροσώπηση της Κεντροαριστεράς είναι χαμένη υπόθεση και σπατάλη χρόνου. Το μόνο που ξέρει και μπορεί να κάνει είναι να πλασάρεται ως πιο ευρωπαϊκή και πολιτισμένη εκδοχή της Αριστεράς εν σχέσει με τον ΣΥΡΙΖΑ. (Δεν θα κουραστώ να το λέω και να το επαναλαμβάνω: η αισθητική της Φώφης αποκαλύπτει τα πάντα...)

Θεωρητικά, η Ν.Δ. έχει τη δυνατότητα να εκφράσει και να προβάλει το αίτημα για την αναγέννηση της μέσης τάξης· αλλά η Ν.Δ. του Κυριάκου, όχι των Γιακουμάτων και των άλλων τεράτων του χώρου. Την έχει, επίσης, ο Βενιζέλος (ο Ευάγγελος πάντα), ο οποίος φέρεται αποφασισμένος να προχωρήσει με δικό του κόμμα τον Σεπτέμβριο. Είναι ο μόνος στην Κεντροαριστερά με το ανάλογο κύρος και την απαραίτητη γνώση, ώστε να φέρει την Κεντροαριστερά στα μέτρα της πραγματικότητας και του ρεαλισμού. Στο κάτω κάτω, αυτός δεν χρειάζεται καν συνεργάτες! Μπορεί να καθίσει κάτω όλο το καλοκαίρι και να σου φτιάξει το πρόγραμμα. Αλλά ας συγκρατήσω τη δεύτερη φύση μου, γιατί μιλώ σοβαρά – προσπαθώ τουλάχιστον...

Του Στ. Κασιμάτη στην Κ.