Πολύ δύσκολα θα επιστρέψουν σύντομα τα χρήματα από τα «στρώματα»...

Δύο χρόνια μετά την επιβολή των capital controls, ο αναλυτής του οίκου Moody' s, υπεύθυνος για τις ελληνικές τράπεζες, κ. Νώντας Νικολαΐδης, εκτιμά με αποκλειστικές του δηλώσεις στο Liberal, ότι η χαλάρωση των περιορισμών πρέπει να γίνει πολύ προσεχτικά ούτως ώστε να μην πληγεί η ρευστότητα των τραπεζών, γεγονός που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ικανότητα αποπληρωμής των υποχρεώσεων τους.

Παράλληλα, ο κ. Νικολαΐδης προχωρά στην εκτίμηση ότι τα χρήματα που βρίσκονται εντός της χώρας, αλλά εκτός τραπεζικού συστήματος κρυμμένα σε στρώματα και σεντούκια, διαμορφώνονται γύρω στα 10 δισ. ευρώ και πολύ δύσκολα θα... γίνουν καταθέσεις σύντομα.

Ο Κύπριος αναλυτής τάσσεται κατά της «πώλησης» δανείων στους δανειολήπτες, καθώς έτσι επικροτούνται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές και διατηρεί τις επιφυλάξεις του γενικότερα για την αποτελεσματικότητα των πωλήσεων δανείων ως εργαλείου μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη

Την περασμένη εβδομάδα η Moody's αναβάθμισε το ελληνικό δημόσιο και όπως ήταν αναμενόμενο ακολούθησαν και οι τράπεζες. Ποιοι είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν την περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και των τραπεζών στο μέλλον;

Η πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας θα μπορούσε να αναβαθμιστεί περαιτέρω αν υπάρχει σαφείς απόδειξη ότι η οικονομία επανήλθε σε σταθερή και αρκετά ισχυρή αναπτυξιακή πορεία, κάτι το οποίο συνδέεται με τη σταθερή εφαρμογή των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων στον τραπεζικό τομέα. Πιθανή συμφωνία των πιστωτών του επίσημου τομέα της Ελλάδας για την εφαρμογή περαιτέρω μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που να το καταστεί βιώσιμο μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, θα ασκούσε επίσης ανοδική πίεση στην πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας. Αυτό θα συμβεί υπό την προϋπόθεση ότι θα παρέμεινε ευρεία στήριξη προς την Ελλάδα από τους πιστωτές, σχετικά με τους δημοσιονομικούς και άλλους όρους που θα συνδέονται με την ανακούφιση αυτή.

Οποιαδήποτε θετική αξιολόγηση της Ελλάδας στο μέλλον, πολύ πιθανόν να έχει και θετικό αντίκτυπο στην πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζών, αφού υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ των δύο. Καλύτερες προοπτικές στην οικονομία θα οδηγήσουν και σε καλύτερα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα στον τραπεζικό τομέα, με πιθανή βελτίωση στην κερδοφορία καθώς και στις χρηματοδοτικές συνθήκες και στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου.

Συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από την επιβολή των capital controls. Μπορεί να γίνει πρόβλεψη για την πλήρη άρση τους; Πέρσι είχατε πει ότι αν ολοκληρωνόταν έγκαιρα η πρώτη αξιολόγηση τότε οι συναλλαγές θα απελευθερώνονταν πλήρως σε διάστημα 12-18 μηνών. Σήμερα, μετά από τόσες καθυστερήσεις, στην πρώτη αλλά και στη δεύτερη αξιολόγηση, που βρισκόμαστε;

Είναι πολύ δύσκολο να γίνει επακριβής πρόβλεψη πότε θα υπάρξει πλήρης άρση των περιορισμών διακίνησης κεφαλαίων που υπάρχουν σε εφαρμογή αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Αναμένουμε όμως ότι τα μικρά θετικά βήματα που γίνονται με τις επιτυχείς αξιολογήσεις εκ μέρους των πιστωτών, να βελτιώνουν σταδιακά και το αίσθημα εμπιστοσύνης των καταθετών, πράγμα που θα υποβοηθήσει και στην σταδιακή περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών.

Το όλο εγχείρημα θα πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά από την κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος, ούτως ώστε να μην πληγεί η ρευστότητα των τραπεζών με αρνητικές επιπτώσεις στην ικανότητα αποπληρωμής των υποχρεώσεων τους.

Βλέπετε τις καταθέσεις να επιστρέφουν σύντομα και πότε να περιμένουμε μηδενισμό του ELA;

Πιστεύουμε ότι το ρευστό που παραμένει εντός της χώρας αλλά εκτός τραπεζικού συστήματος, που υπολογίζεται γύρω στα €10 δισεκατομμύρια, είναι πολύ δύσκολο να επιστρέψει πλήρως πίσω στις τράπεζες υπό μορφή καταθέσεων μεσοπρόθεσμα. Σίγουρα οι θετικές αξιολογήσεις της χώρας και καλύτερα αποτελέσματα εκ μέρους των τραπεζών θα υποβοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση, αλλά η εμπιστοσύνη των καταθετών έχει δεχτεί σημαντικά πλήγματα τα τελευταία χρόνια.

Επίσης πιθανή ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, θα έχει θετικό αντίκτυπο σε αυτό τον τομέα, υποβοηθώντας και τις τράπεζες να μειώσουν επιπρόσθετα τον ELA τους. Αναμένουμε ότι η Εθνική Τράπεζα που έχει και το πιο χαμηλό ELA, πιθανό να είναι σε θέση να το αποπληρώσει μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες. Οι υπόλοιπες τράπεζες θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο, που θα εξαρτηθεί και από τον ρυθμό επιστροφής των καταθέσεων.

Είστε αισιόδοξος για τις ελληνικές τράπεζες, δεδομένου ότι πρέπει να πετύχουν τους πολύ φιλόδοξους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων και παράλληλα να διατηρηθούν σε κερδοφόρο έδαφος φέτος; Από τι θα εξαρτηθούν οι επιδόσεις των ελληνικών τραπεζών στα stress tests της ΕΚΤ που θα διενεργηθούν το 2018;

Σίγουρα η μείωση των κόκκινων δανείων βάση των στόχων που έχουν τεθεί είναι η πιο μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες, με πιο ορατά αποτελέσματα σε αυτό τον τομέα να αναμένονται μέσα στο 2018-19.

Εκτιμούμε ότι οι τράπεζες θα επιστρέψουν σε θετική κερδοφορία το 2017-18, πράγμα που θα υποβοηθήσει στα stress tests της ΕΚΤ όπως και οι καλύτερες προοπτικές στην οικονομία με πιθανή μείωση του δείκτη ανεργίας και σταθεροποίηση στις τιμές των ακινήτων. Όλα αυτά μαζί θα επιδράσουν θετικά στην ανθεκτικότητα των Ελληνικών τραπεζών σε αυτά τα stress tests.

Μπορούν οι ελληνικές τράπεζες να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια χωρίς να προβούν σε περισσότερες πωλήσεις και χωρίς να υποστούν πλήγμα στα κεφάλαιά τους;

Τα νέα εργαλεία που νομοθετήθηκαν πρόσφατα, όπως οι ηλεκτρονικές δημοπρασίες και οι εξωδικαστικοί διακανονισμοί, θα βοηθήσουν στην μείωση των κόκκινων δανείων. Δεν έχουν γίνει ακόμη σημαντικές πωλήσεις δανείων στην Ελλάδα, που να δείχνουν ότι έχει δημιουργηθεί μία λειτουργική δευτερογενείς αγορά κόκκινων δανείων.

Έχουμε ακόμη κάποιες επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου ως μέσου μείωσης των κόκκινων δανείων. Κάποιο πλήγμα στα κεφάλαια των τραπεζών είναι αναμενόμενο ότι θα επισυμβεί από πιθανές διαγραφές μη βιώσιμων δανείων στο άμεσο μέλλον, αλλά όχι σε βαθμό που να θέτει την φερεγγυότητα τους σε αμφιβολία.

Εκτιμάτε ότι οι τράπεζες θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να «πουλήσουν» κάποια δάνεια στους δανειολήπτες πριν τα πουλήσουν σε ξένα funds (να προτείνουν δηλαδή στον δανειολήπτη κούρεμα για οριστική διευθέτηση μικρότερο από αυτό που θα δεχθούν με την πώληση σε κάποιο fund);

Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την τιμολόγηση τέτοιων συναλλαγών με τα ξένα επενδυτικά ταμεία, και κατά πόσο οι δανειολήπτες θα έχουν την δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων τους.

Αν όντως υπάρχει η δυνατότητα άμεσης αποπληρωμής των δανείων με κάποιο είδους κουρέματος, τότε εγώ θεωρώ πως αυτός ο δανειολήπτης ήταν στην πραγματικότητα στρατηγικός κακοπληρωτής, και λογικά η τράπεζα δεν θα πρέπει να του προσφέρει οποιαδήποτε διευκόλυνση. Φυσικά όλα αυτά είναι θεωρητικά, και στην πράξη οι τράπεζες θα βλέπουν κάθε περίπτωση ξεχωριστά και θα πράττουν αυτό που είναι προς το συμφέρον των μετόχων τους.