Η αναθεώρηση του Συντάγματος, το Κουτί της Πανδώρας, ο Αυτιάς ...

Από την αναφορά του Βαγγέλη Βενιζέλου «στην ομορφιά του Συντάγματος ως μνημείου» μέχρι την προειδοποίηση του Νίκου Αλιβιζάτου περί κατάργησης του κεκτημένου της Μεταπολίτευσης και του Σταύρου Τσακυράκη για τα παρατράγουδα των δημοψηφισμάτων, η συζήτηση «Για το Σύνταγμα και τη Δημοκρατία» άνοιξε έναν νέο διάλογο.

Πηγαίνεις να ακούσεις τρεις κορυφαίους καθηγητές Συνταγματικού Δικαίου. Τρεις νομικούς που συχνά στο παρελθόν έχουν συγκρουστεί ιδεολογικά, να μιλούν για τη Δημοκρατία και το Σύνταγμα, στο φουαγιέ του θεάτρου Παλλάς. Και βρίσκεσαι σε μια αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη, με επιπλέον καρέκλες να βγαίνουν από κάθε χώρο του θεάτρου, ανθρώπους να κάθονται στις σκάλες ή στο πάτωμα και να παρακολουθούν προσηλωμένοι τη συζήτηση του Βαγγέλη Βενιζέλου με τον Νίκο Αλιβιζάτο και τον Σταύρο Τσακυράκη με τίτλο «Εν ου παικτοίς».

Οπως εξήγησε ο συντονιστής της συζήτησης, δημοσιογράφος Ηλίας Κανέλλης, ανατρέχοντας στο λεξικό του Κριαρά, η φράση σημαίνει «αντιμετωπίζω ως παιχνίδι πράγματα που δε θα έπρεπε και που έχουν ίσως ιερό χαρακτήρα». Σε αυτή την καθοριστική στιγμή που η κυβέρνηση προωθεί τη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος με βασικές παραμέτρους την απευθείας εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και την υιοθέτηση της απλής αναλογικής, η συζήτηση απόκτησε ιδιαίτερη βαρύτητα και ήρθε να λειτουργήσει ως μία κίνηση συσπείρωσης και αντίδρασης απέναντι στις προωθούμενες αλλαγές.

Βέβαια, σε αυτή τη συζήτηση που οργάνωσε ο e-kyklos, η φυσιογνωμία του Βαγγέλη Βενιζέλου ήταν αυτή που έδωσε το στίγμα. Ετσι, πολλές γνωστές προσωπικότητες από το χώρο του ΠΑΣΟΚ ήταν εκεί –όχι η Φώφη Γεννηματά δεν ήρθε… Ηταν όμως και πάλι λιγότεροι από τους δεκάδες νέους, φοιτητές νομικών σχολών που έσπευσαν να παρακολουθήσουν τη συζήτηση. Ισως για αυτό το λόγο δεν ίσχυσε η κλασική ώρα ΠΑΣΟΚ: η συζήτηση ήταν προγραμματισμένη για τις 7 το απόγευμα. 7 παρά η αίθουσα ήταν ήδη γεμάτη και οι συμμετέχοντες ήταν ήδη εκεί, με εξαίρεση του Βαγγέλη Βενιζέλο. Αυτός έκανε την έκπληξη φτάνοντας στο χώρο από ένα ασανσέρ με γυάλινες επιφάνειες (ήταν σα να ανέβηκε στη σκηνή από κάποια καταπακτή), συνοδευόμενος από τη σύζυγο και την κόρη του.

Ηταν η στιγμή που στην αίθουσα άρχισαν τα «πρόεδρε, πρόεδρε». «Αν είμαστε τυχεροί θα περάσει από εδώ ο πρόεδρος» μου λέει χειροκροτώντας δυνατά ένας άνδρας δίπλα μου. Και ήταν τυχερός, ο Βενιζέλος ήρθε, έγιναν οι χειραψίες και «τώρα μπορώ να βγάλω το σακάκι» είπε ανακουφισμένος. 7.15 η συζήτηση ξεκίνησε και «τριάντα χρόνια μετά βρισκόμαστε οι τρεις μας ξανά στο ίδιο τραπέζι» παρατήρησε ο Νίκος Αλιβιζάτος που πήρε πρώτος τον λόγο. Και υπήρξε οξύς, καταγγελτικός, απόλυτος.
«Αν περάσουν οι προωθούμενες από την κυβέρνηση αλλαγές στο Σύνταγμα, με άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό και απλή αναλογική, τότε κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα το κεκτημένο της μεταπολίτευσης και να μπει η χώρα σε περιπέτειες», είπε κατηγορηματικά. Ανέτρεξε στην ιστορία του κοινοβουλευτισμού στη χώρα (66 εκλογές έχουν γίνει από τα χρόνια του Οθωνα ως σήμερα) και τον χαρακτήρισε συγκρουσιακό. Προέβλεψε ότι βαδίζουμε και πάλι σε έναν δικομματισμό με τα κόμματα που θα έχουν ποσοστά ύψους 40%.

Αναφέρθηκε όμως και στο δημοψήφισμα για το Brexit λέγοντας πως έχει ένα θετικό: θα μας βάλει να σκεφτούμε.

Οσην ώρα μιλούσε ο Νίκος Αλιβιζάτος, οι αφίξεις συνεχίζονταν στην αίθουσα. Ο Δημήτρης Σταμάτης (υπουργός Επικρατείας επί Αντώνη Σαμαρά) και ο Γιώργος Βερνίκος έφτασαν καθυστερημένοι, ενώ από νωρίς είχαν βρει τη θέση τους στις πρώτες θέσεις ο Γιώργος Καμίνης, ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο Γκίκας Χαρδούβελης (πρώην υπουργός Οικονομικών που εσχάτως εμφανίζεται συχνά σε αντίστοιχες συζητήσεις), η Συλβάνα Ράπτη, η Νάντια Γιαννακοπούλου, η Εύη Χριστοφιλοπούλου, ο Θανάσης Χειμωνάς. Ορθιος παρακολουθούσε μεγάλο μέρος της συζήτησης ο Χρήστος Χωμενίδης, ενώ από τους πρώτους που είχαν φτάσει στην εκδήλωση και απολάμβανε το τσιγάρο του έξω στον πεζόδρομο ήταν ο σπουδαίος αρχαιολόγος και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών πλέον Αγγελος Δεληβοριάς.

«Αν δεν μπορείς να ανταγωνιστείς εσύ Βαγγέλη τον Αυτιά, τότε ποιος;»
Καθώς οι αφίξεις συνεχίζονταν και οι τελευταίες καρέκλες έβγαιναν από το βεστιάριο, ο Βαγγέλη Βενιζέλος έγραφε ακατάπαυστα. Συμβουλευόταν κάποιες σημειώσεις, έγραφε, έγνεφε όταν άκουγε κάτι με το οποίο συμφωνούσε, ενώ κάθε τόσο έβγαζε τα γυαλιά για να ακούσει κάτι με μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Οπως την αποκάλυψη που έκανε ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Σταύρος Τσακυράκης.

Αφού αναφέρθηκε στον ρόλο της τηλεόρασης, στη μορφή των ειδήσεων που προβάλει, στον τόνο που δίνει και στα ψέματα που ακούγονται, είπε πως πρόσφατα απευθύνθηκε στον Βαγγέλη Βενιζέλο. Aναρωτήθηκε γιατί ενώ κούρεμα του ελληνικού χρέους επιτεύχθηκε υπό την ευθύνη του, έχει περάσει στην κοινωνία ως καταστροφή; Του είπε: «Βαγγέλη κάνε κάτι, βγες να μιλήσεις, να εξηγήσεις». Και ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ του απάντησε: «Τον Αυτιά και τον Παπαδάκη δεν μπορώ να τους ανταγωνιστώ». Για να αναφωνήσει ο κ. Τσακυράκης «αν δεν μπορείς και εσύ τότε ποιος; Είμαστε χαμένοι…».

Ομως ο Σταύρος Τσακυράκης που πνίγηκε στις αγκαλιές των φοιτητών του επιβεβαιώνοντας αυτό που λένε πως η ιδιότητα του Δασκάλου είναι αυτή που τον κάνει να ξεχωρίζει, υπήρξε εξαιρετικά αιχμηρός απέναντι στην κυβέρνηση. Τόνισε πως ο ομαλός κοινοβουλευτικός βίος της χώρας στη μεταπολίτευση είχε μόνο ένα «παρατράγουδο: το δημοψήφισμα του καλοκαιριού». Αποσαφηνίζοντας πως ο ίδιος ήταν υπέρ του ΝΑΙ, του φαίνεται αδιανόητο ότι «στην κυβέρνηση δεν μέτρησαν τις ψήφους των πολιτών. Εδωσαν την εντύπωση ότι μπορούμε να ξεμπερδεύουμε εύκολα με τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Οτι ξαφνικά όλα τα μεγάλα θέματα πολιτικής μπορούν να αντιμετωπιστούν με δημοψηφίσματα και όχι με πολιτικές αποφάσεις».

«Η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι το κουτί της Πανδώρας»
Προειδοποίησε ότι υπάρχει ο κίνδυνος μετάλλαξης του πολιτεύματος αν εφαρμοστεί απλή αναλογική, η απευθείας εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και η συχνή καταφυγή σε δημοψηφίσματα. Αναφέρθηκε μάλιστα στη γοητεία των δημοψηφισμάτων «έχουν τη γοητεία της άμεσης Δημοκρατίας, αυτό όμως είναι μια ψευδαίσθηση πως είσαι ενεργός, πως συμμετέχεις. Η προωθητική τους δύναμη είναι το θυμικό των πολιτών, το οποίο ερεθίζουν πολιτικάντηδες και λαϊκιστές» πρόσθεσε.
Kαι ήταν η ώρα του Βαγγέλη Βενιζέλου να μιλήσει. Εξαρχής ξεκαθάρισε πως το πρόβλημα της χώρας δεν είναι πρωτίστως συνταγματικό και τόνισε «υπάρχει έλλειψη συνταγματικού πατριωτισμού και στοιχείο αυτής της έλλειψης είναι οι κραυγαλέες παρερμηνείες και κυρίως οι συνεχείς παραναγνώσεις του Συντάγματος. Στοιχείο είναι και μια συχνά εν ψυχρώ πολιτική δημαγωγική χρήση του Συντάγματος για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα πολιτικά πεδία».

«Νομίζετε ότι το Σύνταγμα είναι προϊόν ορθολογικού εργαστηρίου;» ρώτησε ο Βαγγέλης Βενιζέλος και αναφέρθηκε στο βιβλίο των Βιτόριο Σγκάρμπι και Μισέλ Αΐνις «La Costituzione e la Bellezza», δηλαδή το Σύνταγμα και η Ομορφιά. Αναφορά στην ομορφιά του Συντάγματος ως μνημείου, όπως τόνισε ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ για να καταλήξει  ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι το Κουτί της Πανδώρας.

Της Κατερίνας I. Ανέστη στο Protagon.gr