Καλύτερα Ευρώπη τριών ταχυτήτων παρά καθόλου Ευρώπη...

Όταν τελειώσει όλη αυτή η περιπέτεια με αίσια εξέλιξη για την Ελλάδα –όπως όλοι ευχόμαστε και ελπίζουμε ανεξάρτητα αν έχουμε διαφορετικές  προσεγγίσεις- πρέπει όλα τα συμβαλλόμενα μέρη να κάτσουν στο τραπέζι και να περάσουν άμεσα στην επόμενη φάση.

Είναι, πραγματικά, αδιανόητο τα τελευταία χρόνια της κρίσης η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει αναλωθεί αποκλειστικά και μόνο στην αποπληρωμή των δανείων των ασθενών χωρών–μελών  χωρίς να έχει μπει στην ουσία του προβλήματος, που είναι η δημιουργία  αναπτυξιακής πολιτικής. Ακόμα και κάποιος με λίγες γνώσεις μακροοικονομίας γνωρίζει ότι όταν ένας οικονομικός κύκλος φθάσει στο χειρότερο στάδιό του -στον αποπληθωρισμό και την ύφεση- πρέπει να τονωθεί η ζήτηση άμεσα για να μπορέσει να βγει από το τέλμα και να ξεκινήσει από την αρχή.

Η συζήτηση στην ΕΕ έχει ξεκινήσει αλλά χωρίς ουσιαστικές και εφαρμόσιμες λύσεις για το ζήτημα. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη δύναμη που έχει αποκτήσει η Γερμανία να εφαρμόζει τις δικές της μεθόδους και να τις επιβάλλει χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση από τα άλλα κράτη- μέλη.

Είναι, πραγματικά, να απορεί κανείς γιατί χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία, που αποτελούν τις κατεξοχήν συνιδρύτριες χώρες της ΕΕ, δεν απαιτούν αλλαγή της ατζέντας. Κατά πάσα πιθανότητα φοβούνται γεμάτοι από ενοχές για τα δικά τους υπέρογκα ελλείμματα και χρέη και κρύβονται πίσω από το πρόβλημα της Ελλάδας, πιστεύοντας ότι τα δικά τους θέματα θα χωθούν επ’ αόριστον κάτω από το χαλί.

Η ατολμία των σημερινών ηγετών της ΕΕ είναι αυτή που μας έφερε στο σημείο να διαφεντεύουν οι διεθνείς αγορές, την όποια πολιτική απόφαση. Αγορές, οι οποίες έχουν δώσει το άριστα μόνο στη Γερμανία επειδή είναι καλή στα μαθηματικά της μακροοικονομίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Γερμανία να φαίνεται ότι προεδρεύει όλων των ευρωπαϊκών θεσμών άτυπα, είτε αυτός λέγεται eurogroup ή Σύνοδος Κορυφής.

Ο κύριος Σόιμπλε, για παράδειγμα, σχεδόν διέταξε ως τσάρος της ευρωπαϊκής οικονομίας να μην υπάρξει καμία επαφή της Ελλάδας με την Κομισιόν, εάν δεν μιλήσει εκείνος πρώτα με τον Έλληνα ομόλογό του!

Οπότε εκεί που κυριαρχούσε ο ευρωσκεπτικισμός για το θέμα της εκχώρησης ενός τμήματος της κυριαρχίας κάθε κράτους – μέλους προς την ΕΕ με αντάλλαγμα την οικονομική στήριξη των αδύνατων μελών αλλά και την κοινή εξωτερική πολιτική , κάτω από τις παρούσες συνθήκες, ο προβληματισμός γίνεται μεγαλύτερος από τη στιγμή που το Διευθυντήριο των Βρυξελλών δεν είναι άλλο από τη Γερμανία μόνη της!

Υποτίθεται πως η ΕΕ έγινε για να μην μπορέσει ποτέ ένα ευρωπαϊκό κράτος να επιβληθεί σε ένα άλλο μετά την τραγική εμπειρία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, έχοντας ως βάση πλέον το κοινό συμφέρον των κρατών-μελών για οικονομική εξέλιξη στη βάση των αμοιβαίων συμφερόντων και της αλληλεγγύης.

Τώρα,  εκ του αποτελέσματος, το Διευθυντήριο φαίνεται να  έχει αυτοκαταργηθεί κινδυνεύοντας να ακυρώσει την αξία των θεσμών που χτίστηκαν λιθαράκι – λιθαράκι εδώ και περισσότερο από 50 χρόνια.

Κάνοντας μία σύντομη ιστορική αναδρομή θυμίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή ένωση από τότε που ήταν γνωστή ως  Ευρωπαϊκή Κοινότητα περνούσε στη σύσφιξη των θεσμών από το ένα στάδιο στο άλλο, με αργούς ρυθμούς, ώστε όλες οι χώρες να μπορέσουν να συντονιστούν. Στην αρχή καθιερώθηκε η ζώνη ελεύθερων συναλλαγών, έπειτα η τελωνειακή ένωση, η ενιαία αγορά και η οικονομική και νομισματική ένωση που έχει ως στόχο να φέρει και το επιστέγασμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης την πολιτική ένωση.

Η αλήθεια είναι ότι νομισματική ενοποίηση χρειαζόταν πολύ περισσότερο χρόνο προσαρμογής. Έγκυροι αναλυτές θεωρούν ότι έπρεπε πρώτα να γίνει η δημοσιονομική προσαρμογή και η τραπεζική ένωση και μετέπειτα η ένταξη των χωρών στην ΟΝΕ. Ένα από τα μεγάλα λάθη της ΕΕ που ποτέ δεν παραδέχθηκε. Όπως δεν παραδέχθηκε ποτέ ότι και το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής στη χώρα μας ήταν λανθασμένο, αφού επιδείνωσε την οικονομική κατάσταση αντί να τη βελτιώσει.

Όμως το μεγαλύτερο λάθος της είναι ότι δεν βρίσκει τρόπο να βοηθήσει μία χώρα όπως η Ελλάδα – η οποία έχει παραδεχθεί ότι  έφτασε σε οικονομική κατάρρευση από τραγικές πολιτικές επιλογές – στο πλαίσιο της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών–μελών, διευκολύνοντας την αποπληρωμή του χρέους με καλύτερους όρους, αλλά παράλληλα χαράσσοντας και μία νέα αναπτυξιακή πολιτική που μακροπρόθεσμα θα το αποπληρώσει..

Για το λόγο αυτό, λοιπόν, ίσως είναι η στιγμή να έρθει προς συζήτηση η θεωρία των ομόκεντρων κύκλων της ΕΕ. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια θεωρία που αφορούσε τα κράτη εκτός Ένωσης που ήθελαν μία μορφή συνεργασίας με τις χώρες – μέλη. Όμως στην προκειμένη περίπτωση, και εφόσον η Γερμανία θέλει να επιβάλλει μόνο έναν τρόπο οικονομικού συντονισμού χωρίς να λαμβάνει υπόψιν τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, αυτή η θεωρία ίσως μοιάζει ιδανική.

Στον πρώτο κύκλο θα περιλαμβάνονταν όλες οι χώρες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τους αυστηρούς όρους περί χρεών και ελλειμμάτων με στόχο την πολιτική ολοκλήρωση. Στο δεύτερο κύκλο θα δήλωναν συμμετοχή οι χώρες που ήθελαν περισσότερο χρόνο και δεν επιθυμούσαν την πολιτική ολοκλήρωση. Στον τρίτο και τελευταίο κύκλο θα περιλαμβάνονταν οι χώρες που ήθελαν να παραμείνουν εκτός της οικονομικής και πολιτικής διαδικασίας, έχοντας μόνο διακυβερνητικές συνεργασίες με την ΕΕ.
Ίσως πολλοί μιλήσουν για Ευρώπη δύο ή τριών ταχυτήτων. Είναι, όμως, πολύ καλύτερα να μιλάμε για Ευρώπη -έστω και κάτω από αυτό το πρίσμα- παρά για τη διάλυσή της. Είναι πολύ πιο δημοκρατικό και δίκαιο μία χώρα της Ευρώπης να επιλέγει τη σχέση που θέλει να έχει μαζί της χωρίς το φόβο του αποκλεισμού.

Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αποκλείει μία χώρα της Ευρώπης από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς – γιατί η Ευρώπη είναι πράγματι σαν το Hotel California που μνημόνευσε ο υπουργός Οικονομικών- και σταρ των ημερών- Γιάνης Βαρουφάκης.

«Μπορείς να αφήσεις  το δωμάτιό σου όποτε θες, αλλά ποτέ δεν μπορείς να φύγεις…»

Της  Ιουλίας Βελισσαράτου από το aixmi.gr