Και του χρόνου!

Συγκεντρωθείτε στο βλέμμα του και θα νιώσετε τι πάει να πει «tabula rasa»...

«Να είστε καθαροί, λουσμένοι και να μη βρωμάτε». Δεδομένου ότι λίγο ώς πολύ ο καθένας γύρω μας, ακόμη και εμείς οι ίδιοι κάποιες φορές, είναι ΠΑΣΟΚ, η εύστοχη* προτροπή του Ηλία Ψινάκη προς τους υπαλλήλους του Δήμου Μαραθώνα ταιριάζει στη σημερινή επέτειο που γιορτάζουμε: τα γενέθλια του ΠΑΣΟΚ.

Ωστόσο, το πάρτι των γενεθλίων έγινε προχθές στο Ζάππειο, με την εντυπωσιακή εμφάνιση κλάκας φανατικών του Γιώργου και το κραξίδι που επεφύλαξαν στον Ευάγγελο τον Βενιζέλο.

Το ζήτημα της ψυχικής υγείας των μερικών εκατοντάδων κλακαδόρων εθίγη από ορισμένους, αλλά εγώ θα το παρακάμψω ως αναρμόδιος. Συγκεντρώνω την προσοχή μου, όμως, στο πολιτικό νόημα των συνθημάτων και των πάσης φύσεως εκδηλώσεών τους μέσα στο γήπεδο ―λάθος: ήθελα να πω: μέσα στο Ζάππειο. Τι μας είπαν αυτοί οι άνθρωποι με τη στάση τους;
Οτι πιστεύουν στη δυνατότητα του ΓΑΠ να διώξει τη Δεξιά (την, εξ ορισμού, κακιά Δεξιά). Για να μας πάει πού ακριβώς; Αυτό δεν το είπαν. Υποθέτω, εντούτοις, ότι θα έχουν στον νου τους κάτι όχι και τόσο διαφορετικό από εκείνο που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ: την επιστροφή στον χαμένο παράδεισο του κρατισμού. Αν τώρα ο ΓΑΠ, είτε με πράξεις είτε με παραλείψεις, συνέβαλε στη δημιουργία της σημερινής κατάστασης, αυτό ποσώς τους απασχολεί. Δεν δίνουν δεκάρα τι έκανε ή τι μπορεί να κάνει ο ΓΑΠ. Τους αρκεί να είναι ο ΓΑΠ. Τους αρκεί ο δικός τους φύλαρχος να κάθεται στο, θρόνο και η δική τους φυλή, των αγριοπασόκων, να νέμεται την εξουσία.

Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, δεν είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι κουβαλάνε τέτοια μυαλά ― παρόμοιους θα βρούμε σε κάθε πολιτικό χώρο. Το αξιοσημείωτο ήταν ότι ο κατά γενική ομολογία πολιτισμένος ΓΑΠ, ο υποτιθέμενος θιασώτης του εκσυγχρονισμού επίσης, αυτός που έβλεπε την Ελλάδα στα όνειρά του πότε σαν Δανία και πότε σαν Φινλανδία, έδειχνε πανευτυχής μέσα στις πιο χοντροκομμένες εκδηλώσεις προσωπολατρίας και μισαλλοδοξίας των οπαδών του. Μάλιστα δεν προστάτευσε τον διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος από το κράξιμο των οπαδών του παπανδρεϊσμού, ενώ αντιθέτως προστάτευσε τον εκπρόσωπο της Ν.Δ. από ανάλογη μεταχείριση. Μπορώ να φαντασθώ ―και κάτι ακόμη περισσότερο: να καταλάβω― το μέγεθος και την ένταση της αντιπάθειας που μπορεί να τρέφει ο Γιώργος για τον διάδοχό του. Αλλά αυτό ήταν που ήθελε να περάσει στην κοινή γνώμη με την εκδήλωση στο Ζάππειο; Οτι, δηλαδή, αυτός, ως διαπρύσιος επικριτής του πελατειασμού, είχε ανεχθεί να μαζέψει εκεί μέσα ο Πετσάλνικος τα πελατάκια του για να γιουχάρουν τον Βενιζέλο; Φαντάζομαι πως όχι. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος πάντως, αυτό πέρασε. Για μία ακόμη φορά, λοιπόν, ο Γιώργος μας τα κατάφερε να πυροβολήσει το πόδι του! Κατάφερε να μας δείξει ξανά (χρήσιμο για όσους το είχαν ξεχάσει...) πόσο εγκλωβισμένος είναι μέσα στο όνομά του, πόσο αδύναμος να ξεφύγει από την παράδοση του κόμματος που έφτιαξε ο μπαμπάς του.

Αν μείνουμε στην άθλια παράσταση που είδαμε προχθές στο Ζάππειο και προσπαθήσουμε μέσα από αυτή να απαντήσουμε στο ερώτημα για την προσφορά του ΠΑΣΟΚ, θα έλεγα ότι το ΠΑΣΟΚ, με την επιτυχία του και την επιρροή του στην κοινωνία, κατάφερε να δώσει παράταση ζωής στο δίλημμα της χώρας μας, που από ιδρύσεώς της ταλαντεύεται μεταξύ Ευρώπης και Βαλκανίων. Η φυλή των οπαδών του Γιώργου προχθές, στο Ζάππειο, θύμιζε Σερβία της εποχής προ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή, ακόμη χειρότερα, Μαυροβούνιο.

Η κοινωνική και οικονομική πρόοδος (με όλες τις στρεβλώσεις και τις παραδοξότητές της), την οποία οι πανηγυρίζοντες πασόκοι προβάλλουν ως μεγάλη προσφορά του κόμματός τους στη χώρα, ήταν συνέπεια της ένταξής μας στην Ευρώπη από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και αποτέλεσμα της αναγκαίας προσαρμογής με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ακόμη και αυτό που ο Γιώργος κατακεραύνωσε ως «εξάρτηση» από τους δανειστές μας, αυτό δηλαδή που μας γλίτωσε από την άτακτη χρεοκοπία, συνέπεια της συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη είναι. (Και επίτευγμα του Κώστα Σημίτη, σημειωτέον, ο οποίος λογίζεται μάλλον ως σοσιαλδημοκράτης παρά ως πασόκος...)

Δεν είναι συμπτωματικό ότι ανάμεσα στα ιστορικά σύμβολα του ΠΑΣΟΚ κεντρική θέση είχε η μορφή του στρατηγού Μακρυγιάννη. Ρομαντικά εξιδανικευμένος από τη γενιά του ’30, ο μίζερος και γκρινιάρης Μακρυγιάννης ήταν, θα μπορούσα να πω, ο πρώτος πασόκος. Διότι, στη δεκαετία του 1840 (αν θυμάμαι καλά), ο Μακρυγιάννης ήταν από τις κύριες μορφές της παράταξης που υποστήριξε τα δίκτυα των τοπικών συμφερόντων έναντι των εισαχθέντων από την Ευρώπη θεσμών, με αφορμή το ζήτημα της επάνδρωσης του κράτους με τους αυτόχθονες (πελατάκια) έναντι των ψαλλιδόκωλων ετεροχθόνων Ελλήνων. «Αν είναι αυτή η ελευθερία για την οποία πολεμήσαμε, να πάει στον διάολο η ελευθερία», αναφώνησε κάποτε στην Εθνοσυνέλευση ο Μακρυγιάννης, υποστηρίζοντας τον εξοβελισμό των ετεροχθόνων. Στη διαιώνιση αυτής της Ελλάδας συνέβαλε το ΠΑΣΟΚ με τις πολιτικές του, ιδίως με τη βιομηχανική διάσταση που έδωσε στον πελατειασμό. Ο δε Γιώργος Παπανδρέου μάς βοήθησε προχθές να το θυμηθούμε.

*Εύστοχη, μολονότι ανθελληνική. Βλέπε σχετικώς, Μενάνδρου Ζαφόλια-Καραμπιστόλη, «Ο αφελληνισμός των Ελλήνων» (εκδ. Ελλάς ή Τέφρα, 1989), όπου ο γνωστός ελληνόψυχος ιστοριοδίφης αποδίδει την αρχή του τέλους της ιδιοπροσωπίας των Ελλήνων στην εισαγωγή τού (ιστορικού, κατά κάποιον τρόπο) αποσμητικού «Ρεξόνα» κατά τη δεκαετία του 1970. Αλλοι ερευνητές (πατήρ Ευστράτιος Πλακιώτης, ανέκδοτο πόνημα «Περί Ορθοδόξου Βαπτίσεως») εντοπίζουν τις ρίζες της ελληνικότητας και στο τελετουργικό της βάπτισης, κατά την οποία το βρέφος, υφιστάμενο το δεινό ψυχολογικό τραύμα της ψυχρολουσίας με το στανιό, αποκτά τη βάση επί της οποίας θα αναπτύξει αργότερα τη χαρακτηριστική των γνησίων Ελλήνων (ελληνόψυχων) αποστροφή για το νερό ως μέσον καθαρμού του σώματος.

Φαληρεύς από την Κ.