Ο Τσακαλώτος και ο Professor του Κόνραντ...

Οφείλω να τον ευχαριστήσω, ειλικρινά, για την τιμή που μου έκανε να ασχοληθεί μαζί μου στην «Αυγή» της περασμένης Πέμπτης. Αυτό δεν με εμποδίζει, όμως, να επισημάνω ένα σφάλμα στον συλλογισμό, επί του οποίου βασίζει την κριτική του για το σημείωμά μου της περασμένης Κυριακής, σχετικά με την ανταλλαγή επιστολών μεταξύ αμερικανικής πρεσβείας και Μ. Σπουρδαλάκη, εξ αφορμής της εκδήλωσης για τον Κουφοντίνα σε χώρο της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Καποδιστριακού.

Ο Τσακαλώτος, όπως κάθε κάτοχος της «αλήθειας», θεωρεί ότι αν κάποιος δεν συμμερίζεται τη δική του αλήθεια, το κάνει επειδή απλώς δεν τη γνωρίζει. Δείχνει να πιστεύει, δηλαδή, ότι η άγνοια είναι ο μόνος λόγος ώστε να μη δέχεται ο άλλος ό,τι ο ίδιος αναγνωρίζει ως αλήθεια. Αδυνατεί ακόμη και να φαντασθεί ότι, λ.χ., κάποιος μπορεί να γνωρίζει και το έργο του Τόμας Πέιν και το έργο του Εντμουντ Μπερκ, αλλά υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες να θεωρεί σήμερα πολυτιμότερο και χρησιμότερο τον δεύτερο. Δεν υπάρχει κάτι πρωτότυπο στη στάση του Τσακαλώτου.
Ολη η πίστη στη δημιουργία του νέου είδους ανθρώπου της σοσιαλιστικής κοινωνίας βασίζεται σε αυτήν ακριβώς την πεποίθηση - και νομίζω όλοι μας (μάλλον όχι ο ίδιος) γνωρίζουμε σε τι οδήγησε. Υπ’ αυτήν την έννοια, λοιπόν, αν εγώ του θυμίζω τον μπάτλερ Στίβενς του Καζούο Ισιγκούρο, εκείνος στα μάτια μου μοιάζει ανησυχητικά (ως προς τον χαρακτήρα και μόνον) με τον «Professor» από το «Secret Agent» του Τζόζεφ Κόνραντ. Είμαι βέβαιος ότι θα το έχει διαβάσει - αν όχι, το συνιστώ.

Αυτά τα λέω με αληθινό σεβασμό στο όνομα που φέρει ο καθηγητής Τσακαλώτος. Γιατί αν ο θείος του (πρώτος εξάδελφος του παππού του), ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος, δεν είχε πολεμήσει για την ελευθερία αυτού του τόπου, σήμερα δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτόν τον διάλογο. Είναι αμφίβολο, πρώτα απ’ όλα, αν θα υπήρχαμε. Αλλά και αν υπήρχαμε, εφόσον η Ελλάδα θα είχε επιβιώσει από την κομμουνιστική τυραννία, κανείς μας τώρα δεν θα καθόταν να συζητάει για τις ιδέες του Ευκλείδη Τσακαλώτου...
Του Στ. Κασιμάτη από την Κ.