Για όποιους πιστεύουν σε παραμύθια:Εποπτεία και μετά το μνημόνιο...

Αυστηρή δημοσιονομική εποπτεία, ακόμα και μετά τη λήξη των μνημονίων, σημαίνει για την Ελλάδα η ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της σχετικής κοινοτικής οδηγίας, που υλοποιείται με νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που επανακατατέθηκε την Τρίτη στη Βουλή.
Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο προβλέπεται η σύσταση ανεξάρτητης διοικητικής αρχής με την ονομασία Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (Δημοσιονομικό Συμβούλιο), το οποίο θα έχει την ευθύνη παρακολούθησης της πορείας των δημοσιονομικών μεγεθών, θα ενημερώνει, δημόσια, σε τακτά χρονικά διαστήματα, για την πορεία των δημόσιων οικονομικών, αλλά και θα παρεμβαίνει όταν χρειάζεται για την τήρηση των στόχων.
Αυστηροί όροι
Πυξίδα του Δημοσιονομικού Συμβουλίου είναι ο Κανονισμός (ΕΚ) 1466/97 και η Οδηγία 2011/85, που καθιερώνουν αυστηρά πλαίσια παρακολούθησης των στόχων των προγραμμάτων δημοσιονομικής πολιτικής και προσαρμογής των κρατών-μελών.

Οι συγκεκριμένοι κανόνες δεν ισχύουν για τις χώρες που είναι σε μνημόνιο, όπως η Ελλάδα, αλλά η χώρα μας θα υποχρεωθεί να τους εφαρμόσει αμέσως μετά την έξοδό της από το μνημόνιο, όποτε και αν συμβεί.
Αυτό θα σημάνει συνέχιση της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής για αρκετά χρόνια ακόμη, αφού οι όροι, ειδικά για τις χώρες που έχουν υψηλό δημόσιο χρέος, είναι ιδιαίτερα επώδυνοι.
Αναλυτικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει πως η Ελλάδα θα πρέπει να τηρεί τους ακόλουθους κανόνες:
1. Η δημοσιονομική θέση της Γενικής Κυβέρνησης (κατά ΕΣΟΛ) πρέπει να είναι ισοσκελισμένη ή πλεονασματική. Ο κανόνας αυτός θεωρείται ότι πληρούται αν το ετήσιο διαρθρωτικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης βρίσκεται στον καθορισμένο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο.
2. Το κατώτερο όριο του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου είναι ετήσιο διαρθρωτικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης της τάξεως του -0,5% του ΑΕΠ σε τιμές αγοράς, ή -1% του ΑΕΠ σε τιμές αγοράς, αν ο λόγος του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε τιμές αγοράς είναι αισθητά χαμηλότερος της τιμής αναφοράς του 60% και οι κίνδυνοι από την άποψη της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών είναι περιορισμένοι. Διευκρινίζεται πως αφορά το συνολικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα του προϋπολογισμού, μαζί με τις δαπάνες των τόκων, και όχι στο πρωτογενές πλεόνασμα, κατά τον υπολογισμό του οποίου οι τόκοι εξαιρούνται.
3. Ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος αναφέρεται στο ΜΠΔΣ και στην εισηγητική έκθεση του ετήσιου Κρατικού Προϋπολογισμού, και ο υπουργός Οικονομικών εξετάζει το επίπεδό του τουλάχιστον κάθε τρία χρόνια, σύμφωνα με τις διαδικασίες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
4. Επιτρέπεται η προσωρινή απόκλιση από το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή η απόκλιση δεν θέτει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική βιωσιμότητα σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα ή σε περιόδους εφαρμογής σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
5. Οταν ο λόγος του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης προς το ΑΕΠ, σε τιμές αγοράς, υπερβαίνει την τιμή αναφοράς του 60%, η διαφορά σε σχέση με την τιμή αναφοράς πρέπει να μειώνεται, ως κριτήριο αξιολόγησης, κατά ένα εικοστό ετησίως κατά μέσο όρο, σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) 1467/1997. Πρόκειται για τον πιο επώδυνο όρο του Δημοσιονομικού Συμφώνου για την Ελλάδα. Με την υπόθεση ότι η Ελλάδα θα έβγαινε από το μνημόνιο φέτος, θα υποχρεωνόταν να μειώσει το χρέος το 2015 κατά 10,5 δισ. ευρώ ή 5,5% του ΑΕΠ. Το ποσό αυτό προκύπτει από το ύψος του χρέους, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 175% του ΑΕΠ ή 320 δισ. ευρώ. Με τον όρο του 60% του ΑΕΠ το χρέος θα έπρεπε να είναι 109,2 δισ. ευρώ (182 δισ. ευρώ Χ 60%). Αρα η Ελλάδα (με την ισχύ του νέου Συμφώνου) θα έπρεπε να μειώσει το χρέος, το έτος 2015, κατά το 1/20 των 211 δισ. ευρώ (320 - 109), δηλαδή κατά 10,5 δισ. ευρώ.
6. Δημιουργία αποθεματικού ίσου με το 1% - 2% των ετήσιων πιστώσεων.
7. Διακράτηση του 10% των πιστώσεων όλων των φορέων έως το α’ εξάμηνο κάθε έτους, οι οποίες θα αποδεσμεύονται στο β’ εξάμηνο, εφόσον η πορεία των εσόδων είναι ικανοποιητική. Πρόκειται για κανόνα που ήδη εφαρμόζεται από το υπουργείο Οικονομικών, από το 2013.
Πότε δικαιολογούνται αποκλίσεις από τους στόχους
Αποκλίσεις από τους στόχους επιτρέπονται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις και ως τέτοιες, στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), νοούνται:
Ενα ασυνήθιστο συμβάν, το οποίο είναι εκτός του ελέγχου της κυβέρνησης και έχει σημαντική επίπτωση στην οικονομική κατάσταση της Γενικής Κυβέρνησης.
Μία περίοδος σοβαρής οικονομικής ύφεσης, όπως ορίζεται από το ΣΣΑ.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτραπεί, λόγω ύπαρξης εξαιρετικών περιστάσεων, η απόκλιση από το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο ή η απόκλιση από τον κανόνα της πορείας προσαρμογής ή η μη εφαρμογή ή η αναστολή ισχύος του σχεδίου διορθωτικών ενεργειών είναι να μην τίθεται σε κίνδυνο η δημοσιονομική βιωσιμότητα σε μεσοπρόθεσμη βάση. Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης την ενεργοποίηση μηχανισμού μέτρων που θα λαμβάνονται αυτόματα σε περίπτωση αποκλίσεων. Πρόκειται για το «διορθωτικό μηχανισμό», ο οποίος ενεργοποιείται υποχρεωτικά από τον υπουργό Οικονομικών και εντός δύο μηνών από την ενεργοποίηση αυτού καταρτίζει σχέδιο διορθωτικών ενεργειών, το οποίο υποβάλλει στη Βουλή προς ψήφιση, μετά από έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου. Το σχέδιο αυτό:
Καθορίζει τη διορθωτική περίοδο εντός της οποίας πρέπει να διορθωθούν οι αποκλίσεις.
Καθορίζει ετήσιους στόχους δημοσιονομικών δεικτών, που πρέπει να επιτευχθούν προκειμένου να διορθωθούν οι αποκλίσεις, αφού ληφθεί υπόψη ότι μεγαλύτερες αποκλίσεις από το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο ή από την πορεία προσαρμογής προς αυτόν οδηγούν σε μεγαλύτερες διορθώσεις.
Καθορίζει την έκταση και το περιεχόμενο των παρεμβάσεων για τα έσοδα και τις δαπάνες που πρέπει να ληφθούν ώστε να διορθωθούν οι αποκλίσεις, καθώς και τους υποτομείς της Γενικής Κυβέρνησης που αυτές αφορούν.
Ακόμη το σχέδιο των «διορθωτικών ενεργειών» τηρεί:
α. Τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
β. Οποιεσδήποτε συστάσεις γίνονται προς τη χώρα στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, σε σχέση με τη διορθωτική περίοδο και την έκταση των παρεμβάσεων που πρέπει να ληφθούν στο πλαίσιο του σχεδίου διορθωτικών ενεργειών.
Διενέργεια εσωτερικού ελέγχου
Με άλλες διατάξεις το νομοσχέδιο:
1. Αποσαφηνίζει τους ρόλους στη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού του υπουργού Οικονομικών, του υπουργικού Συμβουλίου, της Βουλής,του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους κ.λπ.
2. Καθορίζει συγκεκριμένες ημερομηνίες για τα διάφορα στάδια κατάρτισης του προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, ούτως ώστε αυτές να είναι συμβατές με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό κοινό χρονοδιάγραμμα.
3. Ενισχύεται ο ρόλος και οι ευθύνες των προϊσταμένων Οικονομικών Υπηρεσιών.
4. Προβλέπεται η διενέργεια εσωτερικού ελέγχου σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης από τις Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου.
Ακόμη, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο απολαμβάνει λειτουργικής, διοικητικής και οικονομικής ανεξαρτησίας, δεν υπόκειται σε έλεγχο από κρατικούς φορείς ή άλλη διοικητική αρχή και εκπροσωπείται δικαστικά και εξώδικα από τον πρόεδρό του, ενώ θα υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο.
Τα μέλη του δ.σ. και το προσωπικό του Δημοσιονομικού Συμβουλίου «θωρακίζονται» έναντι πιθανών παρεμβάσεων από την κυβέρνηση, καθώς προβλέπεται ότι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους δεν λαμβάνουν οδηγίες από οποιονδήποτε κυβερνητικό φορέα ή άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό.
Τα μέλη του απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας και κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους «δεσμεύονται μόνο από το νόμο και τη συνείδησή τους».
Το Συμβούλιο δημοσιοποιεί, τουλάχιστον δύο φορές το έτος, έκθεση που επεξηγεί τα αποτελέσματα των αξιολογήσεών του για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις, τους δημοσιονομικούς στόχους και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα και την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τους αριθμητικούς δημοσιονομικούς κανόνες.

ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ
Αναδημοσίευση από τη «Ναυτεμπορική»