Δεν υπάρχει υπερφορολόγηση (;;;)

Δεν υπάρχει υπερφορολόγηση στην Ελλάδα δήλωσε ο ΥΠΟΙΚ Γιάννης Στουρνάρας Νοέμβριο του 2013 και μείναμε όλοι με την απορία. Είναι δυνατόν να το εννοεί;Μαζί του ωστόσο συμφώνησε και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος τον δικαίωσε

Τελικά ποιος έχει δίκιο, οι Στουρνάρας-Τσακαλώτος ή η αίσθηση της τσέπης μας που τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο ελαφριά;

Ας ελέγξουμε το ορθό του ισχυρισμού μέσω της αγαπημένης Eurostat.
Link για τα στοιχεία που ακολουθούν, εδώ

Εκ πρώτης όψεως οι αριθμοί φαίνεται να τους δικαιώνουν μιας και το 2012 οι φόροι στην Ελλάδα το 2012 ήταν στο 23% του ΑΕΠ ενώ στην Ευρωζώνη ήταν στο 26%

Η αλήθεια είναι ότι οι Στουρνάρας-Τσακαλώτος είπαν την μισή αλήθεια. Και αυτό διότι η χαμηλή ως προς ΑΕΠ φορολόγηση προκύπτει απο την μη είσπραξη φόρων ακίνητης περιουσίας τα τελευταία χρόνια, ειδικά από το 2004 και μετά (βλέπε πίνακα φόροι στην Ελλάδα σε δις €).

Ο φόρος εισοδήματος αλλά και ο φόρος επί παραγωγικών δραστηριοτήτων (πχ ΦΠΑ κτλ) στην Ελλάδα εμφανίζουν πάντα μεγαλύτερες αυξήσεις σε σχέση με τους αντίστοιχους στις χώρες της Ζώνης του Ευρώ :

Εδώ λοιπόν θα πρέπει να σημειωθεί ότι πάλι η Ελλάδα είναι «ειδική περίπτωση» καθώς διαπιστώνουμε ότι οι φόροι εισοδήματος αποτελούν δυσανάλογα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη προτιμητέο κατά την γνώμη μου τρόπο φορολόγησης, που είναι επί της ακίνητης περιουσίας.

Βασικές προϋποθέσεις για να είναι δίκαιος ο φόρος ακίνητης περιουσίας (ΕΦΑΠ) είναι εξορθολογισμός της αγοράς ακινήτων με ενέργειες όπως:

• Αλλαγή στον τρόπο φορολογίας ενοικίων. 
• Μείωση ή κατάργηση του  ΦΠΑ στα νεόδμητα με μερική ενσωμάτωση του στον ΕΦΑΠ.
• Μείωση του φόρου υπεραξίας μεταβίβασης. 

Φυσικά, αυτός ο φόρος θα πρέπει να επιβάλλεται επί της πραγματικής τρέχουσας αξίας του ακινήτου.

Συνεπώς τα τελευταία χρόνια ο φόρος στα εισοδήματα ήταν μοχλός άντλησης εσόδων από τα συνήθη υποζύγια που δεν έχουν τρόπο να κρύψουν τα εισοδήματα τους (μισθωτοί συνταξιούχοι).

Η εξέλιξη αυτή εντείνεται από το 2008 και μετά:

Αυτό που μπορούμε να διαπιστώσουμε από τους ανωτέρω πίνακες είναι ότι εν μέσω ύφεσης ο φόρος εισοδήματος αυξάνει συνεχώς αποστερώντας διαθέσιμο εισόδημα που έτσι και αλλιώς βαίνει μειούμενο. 

Περιττεύει να σχολιαστεί το γεγονός ότι ο υψηλός φόρος εισοδήματος και ταυτόχρονα η σχεδόν ανύπαρκτη συλλογή φόρου περιουσίας αδικεί τους «μη έχοντες» και ευνοεί τους «κατέχοντες». 

Ένας μισθωτός με εισόδημα 20.000€ που ζει στο ενοίκιο ή έχει ιδιοκτησία σε υποβαθμισμένη περιοχή υπερφορολογείται σε σχέση με κάποιον που έχει διπλάσιο εισόδημα και ιδιόκτητο σπίτι σε προάστιο.

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια είχε μεγαλύτερη ανάπτυξη σε σχέση με τις χώρες του Ευρώ και άρα μπορούσε να επιβάλλει μεγαλύτερους φόρους εισοδήματος.

Εν μέρει ισχύει, καθώς όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα ήδη από το 2012 το εισόδημα σε σχέση με το ΑΕΠ υπερφορολογείται τάση που αναμένεται να αυξηθεί για τα εισοδήματα του 2013 :

Αν μάλιστα εστιάσουμε στα χρόνια της κρίσης (2008-2012) η τάση υπερφορολόγησης του εισοδήματος είναι κάτι παραπάνω από εμφανής!

Για να καταλάβουμε πως η Πορτογαλία, μια χώρα αντίστοιχη με εμάς που εντάχθηκε και αυτή σε μνημόνιο, αντιμετωπίζει την φορολογία αρκεί να δούμε το παρακάτω διάγραμμα:

Είναι εμφανείς οι διαφορές με το ελληνικό «μοντέλο». Η φορολόγηση εισοδημάτων σε γενικές γραμμές συμβαδίζει με την αύξηση του ΑΕΠ ενώ οι φόροι ακίνητης περιουσίας αυξάνονται από την στιγμή που η Πορτογαλία μπαίνει στο μνημόνιο, ενώ οι φόροι εισοδήματος πέφτουν!

Συμπεράσματα
Ο Ενιαίος Φόρος Ακίνητης Περιουσίας που εισήχθη πρόσφατα θα αποτελούσε ένα δίκαιο μέτρο για να φορολογηθούν οι έλληνες πολίτες εφόσον ο φόρος εισοδήματος δεν ήταν τόσο υψηλός όσο είναι αυτήν την στιγμή.

Θα έπρεπε με λίγα λόγια ταυτόχρονα με την επιβολή του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (και βελτιώσεις στις επι μέρους διατάξεις στην αγορά ακινήτων) να υπάρξει μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα.

Κάτι τέτοιο δεν έγινε. Μια δικαιολογία αποτελεί η δύσκολη θέση της χώρας που πιέζεται από τους δανειστές, ή ο κρίσιμος στόχος επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος που ανοίγει τον δρόμο για ελάφρυνση του χρέους.

Σημαντικός στόχος μεν αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε η εμπειρία έχει δείξει ότι αύξηση φόρων οδηγεί τις επόμενες χρονιές σε μειωμένα συνολικά φορολογικά έσοδα. Με ότι αυτό σημαίνει για τους στόχους των πρωτογενών πλεονασμάτων των επόμενων ετών.

Πηγή : Montaziera