Ο κρατικοδίαιτος φαρισαϊσμός ...

Το κρίσιμο ζήτημα των επόμενων μηνών πρέπει να είναι η σύνταξη ενός Εθνικού Σχεδίου για την Ανάπτυξη. Παράλληλα με την αυστηρή εκτέλεση των προβλέψεων του Προγράμματος Προσαρμογής. Υπάρχει άλλωστε σοβαρή διαφορά, μεταξύ των δύο. Από την πρώτη στιγμή, όταν πριν από τρία χρόνια, τέτοιες μέρες, πυρετωδώς έγραφαν το πρώτο Μνημόνιο, ήταν σαφές ότι η προγραμματική συμφωνία με τους πιστωτές, δεν έπρεπε να υποκαταστήσει την εθνική συγγραφή ενός μακροχρόνιου πλαισίου οικονομικής πολιτικής.

Δυστυχώς, συνέβη το αντίθετο. Οι δύο νόμοι (3833 και 3845 του 2010) και οι πάμπολλες ακόμη νομοθετικές διατάξεις, που ακολούθησαν, σε καμία περίπτωση δεν συγκρότησαν ένα καλά οργανωμένο σχέδιο αλλαγών. Αν και, παραδόξως, πολλές από τις προβλέψεις των μνημονιακών νόμων, εισάγουν απαραίτητες εκσυγχρονιστικές διαδικασίες στη λειτουργία του ελληνικού κράτους.



Ακόμη και ο Αλέξης Τσίπρας έχει εγκαταλείψει το σλόγκαν που τον ήθελε, παρέα με τον νέο του «φίλο», να... κουρελιάζουν τους νόμους του Μνημονίου. Η λογική, με αξιοσημείωτη καθυστέρηση, εγκαθίσταται στην ελληνική πολιτική. Για παράδειγμα, το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού συμφωνεί με τις περικοπές που έχουν γίνει στις υπέρογκες δαπάνες φαρμάκων, υγείας, παιδείας, στρατοπέδων, εφοριών, δημοτικών έργων ακόμη και συντάξεων ή τη συγκρότηση αυτόνομης Υπηρεσίας Κρατικών Εσόδων.

Αντιθέτως, ο εξευτελισμός των αμοιβών για τα ανώτατα στελέχη του κράτους αποτελεί μια απαράδεκτη, αμιγώς ελληνική και νεο-σοσιαλιστική φάμπρικα, που δυστυχώς υιοθετείται από τη λαϊκιστική δεξιά. Μήπως δεν αποτελεί ηλιθιότητα η εξαφάνιση της απαραίτητης απόστασης αμοιβών μεταξύ ανθυπολοχαγού και αρχηγού ΓΕΕΘΑ, μεταξύ πρωτοδίκη και προέδρου του Αρείου Πάγου και άλλων παρόμοιων; Το αποτέλεσμα θα ήταν ακριβώς το ίδιο αν κάποιος είχε καταστρώσει σχέδιο διάλυσης του κράτους.

Παρόμοια προβλήματα είχαν φανεί από την πρώτη στιγμή. Στην πρώτη μετά το Μνημόνιο έκθεση προόδου, που συνέταξε στις 26 Αυγούστου 2010 ο Πόουλ Τόμσεν για λογαριασμό του ΔΝΤ, έγραφε: «Με δεδομένη την ανησυχία που προκαλεί η άδικη κατανομή του βάρους της προσαρμογής, γεγονός που έχει ήδη διαπιστωθεί, και η συνέχιση της κυβερνητικής αστοχίας στη συλλογή των φόρων που επιβάλλει, θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο την ευρύτερη κοινωνική και πολιτική υποστήριξη, που είναι όμως απαραίτητη για την επιτυχία του προγράμματος» (σελ. 19, παρ. 2).

Λίγους μήνες αργότερα, προφανώς τον Φεβρουάριο 2011, τα στελέχη της τρόικας είχαν πειστεί ότι πολιτικοί, «αφεντικά», γραφειοκράτες και μίντια δεν επιθυμούσαν την εφαρμογή ουδεμιάς από τις διαρθρωτικές αλλαγές που περιλάμβανε το πρόγραμμα. Μάλιστα, αντιμετώπισαν τότε το ενδεχόμενο να απορρίψουν την έγκριση της προσεχούς δόσης του δανειακού προγράμματος. Κι ίσως να ήταν καλύτερα να το είχαν πράξει.

Η διεστραμμένη εφαρμογή του Μνημονίου φόρτωσε στον ιδιωτικό τομέα το συντριπτικά μεγαλύτερο βάρος της λιτότητας. Σε αντίθεση με όσα πιστεύουν (;) οι οπαδοί της δήθεν νεοκεϊνσιανής «χαλάρωσης α λα ελληνικά», οι κρατικές δαπάνες παρέμειναν σταθερές στα τρία πρώτα χρόνια της «λιτότητας» και μάλιστα δεν παρεξέκλιναν από τις προβλέψεις. Παρακολουθήστε: Το 2010 ξοδεύτηκαν 114,3 δισ. (με πρόβλεψη του πρώτου Μνημονίου για 103,6). Το 2011 το ποσό μειώθηκε σε 108 δισ. (πρόβλεψη104,2) και το 2012 σε 106,2 όσο ακριβώς είχε προβλεφθεί αρχικώς. Το ίδιο συνέβη και στην πλευρά των εσόδων. Για παράδειγμα, Η πρόβλεψη που έγινε τον Μάιο 2010 ήταν ότι τα έσοδα του κράτους, στην τριετία 2010-2012, θα ανέλθουν σε 268 δισ. και ο απολογισμός έδειξε 265, μόλις τρία δισ. διαφορά! Η λογιστική του ελλείμματος υπηρετήθηκε.

Εντυπωσιακότερη είναι η «επιτυχία» των προβλέψεων στο ένα από τα κύρια ζητήματα του ελληνικού προγράμματος. Παρόλη την ανακάλυψη ολοένα και περισσότερων δανειακών αναγκών, που οδήγησαν το 2011 σε εκτίναξη του χρέους στα 356 δισ. (έναντι πρόβλεψης για 325), με την επιβολή του «κουρέματος» το χρέος κρατήθηκε το 2012 στα 304 δισ. αν και στο αρχικό πρόγραμμα είχε προβλεφθεί να φθάσει στα 340 δισ.

Ενώ λοιπόν διεσώθη οτιδήποτε «κρατικόν», τα κύρια μεγέθη της ιδιωτικής οικονομίας παρεξέκλιναν εκρηκτικά. Το ΑΕΠ είχε προβλεφθεί στα 228 δισ. για το 2012 και ήταν 194. Η ανεργία δεν θα ξεπερνούσε το 15% και έφτασε στο 25%. Οι επενδύσεις παγίων θα μειώνονταν στην τριετία κατά 22%, περίπου αλλά μειώθηκαν κατά 50%!

Η ιδιωτική κατανάλωση θα έπεφτε κατά 7% και έχασε 20%. Αντιστρόφως, το εξωτερικό έλλειμμα θα πέρναγε από το καταστροφικό 14,9% του ΑΕΠ το 2008, σε 5,6% το 2012 και όμως μειώθηκε τελικά στο ιστορικό χαμηλό του 2,9% του ΑΕΠ, προφανώς λόγω της ξέφρενης λιτότητας που επέβαλε το κράτος σε βάρος της οικονομίας.

Μπορεί η αριθμολογία να είναι κουραστική, επιτρέπει όμως να κατανοήσουμε ποιος πλήρωσε την κατά Μνημόνιο προσαρμογή και λιτότητα και, αντιστρόφως, ποιος ωφελήθηκε απ’ αυτήν. Δεν δύναμαι, γι’ αυτό, να κατανοήσω τι ακριβώς εννοούν όσοι μεταφέρουν εν Ελλάδι τις - δικαιολογημένες για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γερμανία, παρατηρήσεις των κ. Πολ Κρούγκμαν και Τζέικομπ Λιου. Γιατί, έτσι όπως το καταλαβαίνω, ζητούν να τους πληρώσουμε κι άλλους φόρους, ώστε να ξοδέψει περισσότερα το κράτος και να επιτευχθεί η ανάκαμψη των εισοδημάτων του... Δημοσίου. Ελεος με τον κρατικοδίατο φαρισαϊσμό!

Του Μπάμπη Παπαδημητρίου