Πρέπει ακόμα να προσέχουμε ...

Τα θετικά σημάδια στις οικονομικές εξελίξεις, ακόμα κι εν μέσω κοινωνικής έντασης, όπως η τωρινή, καταγράφηκαν με ικανοποίηση από όλους τους αναλυτές. Ακόμη και παράγοντες που έχουμε ταυτίσει με κηρύγματα λιτότητας, όπως είναι η εκάστοτε διοίκηση της Τράπεζας Ελλάδος, εμφανίζονται αισιόδοξοι.
«Τα χειρότερα τελείωσαν και μπορούμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι πλέον», είπε στους Financial Times ο Γιώργος Προβόπουλος. Βεβαίως, το εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) θα είναι αρνητικό και το 2013, λίγο περισσότερο από 4%. Προσδοκίες υπάρχουν στο εξωτερικό ισοζύγιο. Το ΔΝΤ βλέπει το έλλειμμα μόλις στο 1,2% του ΑΕΠ, ενώ άλλοι εκτιμούν τη μείωση μέχρι και στο 0,7%!

Θα ήταν όμως σοβαρό λάθος να θεωρήσουμε ότι η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει αυτομάτως σε συνθήκες ανάπτυξης. Ακόμη κι αν εξασφαλιστεί η σταθεροποίηση, κάτι που δείχνει εφικτό μέσα στο πρώτο εξάμηνο, ελλοχεύει ένας άλλος, πολύ σοβαρός, κίνδυνος. Να κολλήσει η οικονομία σε ένα θετικό αλλά γλίσχρο ποσοστό «ανόδου» του ΑΕΠ, το οποίο όμως δεν θα επαρκεί για να απορροφήσει τη θηριώδη ανεργία.


Χρειάζεται λοιπόν να υποστηριχθεί ένα θερμό κύμα επιχειρηματικότητας. Αν ο πληθυσμός δεν πειστεί ότι η νέα οικονομική ισορροπία περιέχει ευκαιρίες που μπορεί να εκμεταλλευτεί, ο κίνδυνος πολιτικών αναταραχών θα μεγαλώσει σε βαθμό αφόρητο για τη συνοχή της κυβέρνησης. Παρόμοια κινητοποίηση θα φέρει και τις πολλές μικρού και μεσαίου μεγέθους επενδύσεις, που χρειάζονται προκειμένου να αντικατασταθούν τα χιλιάδες κλειστά εμπορικά καταστήματα. Αυτό δεν θα γίνει επειδή η κυβέρνηση θα παρέχει «κρατικές εγγυήσεις», όπως φαίνεται να σχεδιάζουν στο αρμόδιο υπουργείο. «Δάνεια με την εγγύηση του κράτους ισοδυναμούν με αύξηση της κρατικής δαπάνης και του δημόσιου χρέους», προειδοποιούν με νόημα, ζητώντας να υποστηριχθεί η ειλικρινής προσωπική δέσμευση των επιχειρηματιών και όχι η επιδοτούμενη ιδιωτική πρωτοβουλία. Απαιτείται λοιπόν σοβαρή αναστροφή των προσδοκιών και αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο. 

Θα χρειαστεί να επιβεβαιωθεί ότι η «όρεξη» των διεθνών επενδυτών είναι πράγματι όσο μεγάλη δείχνει στα πρώτα βήματα των αποκρατικοποιήσεων. Είτε πρόκειται για την πώληση κρατικής περιουσίας είτε για την είσοδο διεθνών κεφαλαίων σε ελληνικές επιχειρηματικές μονάδες.
Ο σοβαρότερος κίνδυνος παραμένει η επιστροφή της πολιτικής αστάθειας. Αν και οι εταίροι μας δεν πρόκειται να φανούν γι’ αυτόν το λόγο πιο υποχωρητικοί με τις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Είναι χαρακτηριστικό το κλίμα που διακατέχει τις εκατοντάδες εμπειρογνωμόνων που βοηθούν το κράτος σε όλες του τις βαθμίδες. «Ούτε δύο χιλιάδες απασχολούμενους στο κράτος δεν απομάκρυναν και κοντεύουν να διαλυθούν», σχολιάζουν με κάποια πικρία για τον φόβο των πολιτικών μπροστά στην απώλεια ψηφοθηρικής επιρροής. Στο μεταξύ, οι ρεαλιστικές προοπτικές της ανεργίας δείχνουν ότι θα ξεπεράσει το 30% αντί του 26,6% που περιμένει η τρόικα.

Ο κατάλογος των ελεγκτών είναι πολύ συγκεκριμένος και λεπτομερής. Ετσι, ζητούμενο δεν είναι πλέον να «περάσει» η διάταξη που επιτρέπει την αδειοδότηση νέων επαγγελματιών στη μεταφορά προσώπων με μικρά λεωφορεία, αλλά ο αριθμός παρόμοιων αδειών που θα εκδώσουν τα αρμόδια γραφεία. Οι τεχνοκράτες της τρόικας θέλουν να σιγουρευτούν ότι τα μέτρα απελευθέρωσης των επαγγελμάτων δεν παρεμποδίζονται κρυφίως από τα πλοκάμια της κομματικής κρατικής γραφειοκρατίας.
Τέλος, το χειρότερο λάθος που μπορεί να κάνει η ελληνική κυβέρνηση, προσθέτουν έμπειροι αναλυτές, είναι να θεωρήσει δεδομένη την υποστήριξη του Βερολίνου. Μετά τις εκλογές στη Γερμανία, «όποιος συνασπισμός κι αν κυβερνήσει» δεν θα επιδείξει καμία ανοχή σε νέες αποτυχίες της ελληνικής πλευράς. Είναι μάλιστα πιθανόν ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα γείρει προς την ύφεση. Το 2014, σημειώνουν οι ίδιοι, θα επιλεγεί πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας, προκειμένου να γίνει σεβαστός ο κανόνας του «μηδενικού μεσοπρόθεσμου ελλείμματος». «Δεν μπορούμε να μην εφαρμόσουμε εμείς όσα απαιτούμε από τους άλλους», εξηγούν διακριτικά παράγοντες που γνωρίζουν άριστα τις σχετικές προετοιμασίες. Με άλλα λόγια, μέχρι τα τέλη του έτους, υπάρχει αρκετός χρόνος για μια πορεία δίχως λάθη. Πόσο έτοιμοι είστε, όμως, να πιστέψετε ότι αυτό μπορεί να συμβεί;

Του Μπαμπη Παπαδημητριου από την Καθημερινή