«Ακόμη και η καμήλα κάποια στιγμή χρειάζεται νερό»

ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΝΤΟΡΑΣ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η Ελλάδα βρίσκεται σε διαρκή ύφεση από το 2008. Η συνολική πτώση του ΑΕΠ έφθασε ήδη το 28%. Η μεσαία τάξη συρρικνώνεται ή μεταπίπτει οικονομικά στην χαμηλότερη κατηγορία, η δε τάξη των πρώην χαμηλών  εισοδημάτων εξαθλιώνεται. Σχεδόν ενάμιση εκατομμύριο είναι άνεργοι, το 50% των νέων. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ε.Ε. Σύμφωνα με μελέτη της ΓΣΕΒΕ στο 43% των νοικοκυριών η οικογένεια στηρίζεται κυρίως στη σύνταξη ενός ηλικιωμένου. Οι μισοί φορολογούμενοι δηλώνουν αδυναμία πληρωμής φόρων.

Η κυβέρνηση έχει κάνει πολλά για να αντιστρέψει το κλίμα και να βελτιώσει την κατάσταση. Μιλούν τα στοιχεία: Σύμφωνα με την FITCH μόνον το 11% των επενδυτών πιστεύει ότι θα εγκαταλείψουμε φέτος την ευρωζώνη. Καταθέσεις επαναπατρίζονται. Τον Δεκέμβριο υπήρξε αύξηση των τραπεζικών δανειοδοτήσεων. Το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου μειώθηκε σημαντικά. Eπίσης εξασφαλίσαμε πάνω από 18 δις, από το ΕΣΠΑ.

Όλοι όμως, ανεξαρτήτως κομμάτων, συμφωνούμε σ’ αυτήν την χώρα ότι το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη. Πώς όμως θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, πώς θα έρθει ο άλλος να επενδύσει, όταν μειώσαμε μεν το κόστος εργασίας, αλλά κάναμε απαγορευτικούς τους λοιπούς κύριους συντελεστές του επιχειρηματικού κόστους; Τα τελευταία τρία χρόνια το μισθολογικό κόστος μειώθηκε μεν, κατά 35% σχεδόν μεσοσταθμικά, αλλά το συνολικό κόστος παραγωγής αυξήθηκε κατά 25% λόγω του ενεργειακού κόστους (που αναλογεί πια σε πάνω από το 50% των εξόδων) και της υψηλής φορολογίας.

Από την στιγμή που θα αποφασισθεί μια επένδυση, για να δημιουργηθεί μια θέση εργασίας, χρειάζονται 18 έως 24 μήνες. Δηλαδή τέσσερις φορές περισσότεροι μήνες από τους στόχους που έθεσε η Ιρλανδική προεδρία. Πρέπει λοιπόν τώρα να κινηθούμε ταχύτατα προς τρείς κατευθύνσεις ταυτόχρονα. Τις υποστήριζα  απ’ την πρώτη στιγμή:

• Άμεση και σταθερή μείωση φορολογικών συντελεστών στο εισόδημα, τα ακίνητα και σε ορισμένες κατηγορίες ΦΠΑ (π.χ. εστίαση) όπου λειτουργούν αντιπαραγωγικά.
• Νέος ουσιαστικά φορολογικός μηχανισμός και πάταξη της φοροδιαφυγής. Τα συνήθη υποζύγια εξαντλήθηκαν πια. Ακόμη και η καμήλα κάποια στιγμή χρειάζεται νερό.
• Άνοιγμα όλων των επαγγελμάτων, ανταγωνισμός, ιδιωτικοποιήσεις, δραστικός περιορισμός-αλλά με σχέδιο-του δημόσιου τομέα και του προσωπικού του.

Τα σημάδια ότι, χωρίς αυτές τις ριζικές αλλαγές, «δεν πάει άλλο» είναι σαφή. Εγκαίρως προειδοποίησα για τον φόρο καυσίμων. Για την αβάσταχτη φορολογία των ακινήτων που παρέλυσε την οικοδομή και διέλυσε τους ιδιοκτήτες (το 80% των Ελλήνων δηλαδή). Και ιδού: τα κρατικά έσοδα, τον Ιανουάριο, «έκαναν βουτιά». Μείον 17,4% απ’ τον ΦΠΑ. Μείον 38% απ’ τον ειδικό φόρο κατανάλωσης. Εκατοντάδες χιλιάδες οι απλήρωτοι λογαριασμοί της ΔΕΗ. Με δραματικά μειωμένο το οικογενειακό εισόδημα πώς να καταβάλλει έξι φορές υψηλότερους φόρους ακινήτων το νοικοκυριό; Στα 56 δις έφτασαν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Τι προτείνω: τα στοιχεία αυτά να τεθούν άμεσα και πειστικά υπ’ όψιν των δανειστών. Ο πολυσυζητημένος «πολλαπλασιαστής», από μόνος του, δεν είναι πειστικό επιχείρημα. Πειστικό επιχείρημα είναι η αδυναμία είσπραξης εσόδων λόγω της εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας των γνωστών «υποζυγίων». Είναι μια μάχη που πιστεύω ότι κερδίζεται αν η Τρόικα διαθέτει κοινή λογική και δεν έχει άλλους στόχους.

Αφού λοιπόν τεθούν, πρέπει να υπάρξει μείωση των φορολογικών συντελεστών και παράλληλα η τελική βελτίωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών. Να πληρώσουν όσοι ξέφευγαν διαχρονικά. Ηλεκτρονική πληρωμή παντού. Λύση για τον ΦΠΑ. Να κάνουμε τον πολίτη συνεργάτη, όχι αντίπαλο. Πλήρης έκπτωση απ’ το φορολογητέο εισόδημα όλων των αποδείξεων των «ύποπτων» κατηγοριών. Επίσης: τέλος στην υπερφορολόγηση των μισθωτών και τέρμα στην συνεχή μείωση των μισθών (μείωση μόνον εκεί όπου παραμένουν αδικαιολόγητα υψηλοί σε σχέση με τον μέσο όρο, βλέπε π.χ. ΟΠΑΠ). Είναι άδικο να λυγίζουμε τον εργάτη όταν το ενεργειακό κόστος ξεπερνά το ήμισυ των εξόδων μιας επιχείρησης και όταν το μη μισθολογικό κόστος γενικά ξεπερνά το μισθολογικό.

Τελειώνοντας, θα επαναλάβω: Η κυβέρνηση-και ιδιαίτερα ο υπ. Οικονομικών-έκαναν ένα δύσκολο έργο τους τελευταίους μήνες. Τώρα όμως ήρθε η ώρα να καταλάβουμε όλοι ότι χρειάζεται, πρώτον, λιγότερη φορολογία αλλά για όλους. Μόνο τότε θα ανακάμψουν και τα έσοδα. Δεύτερον, λιγότερο κράτος αλλά λειτουργικά και αντιγραφειοκρατικά σχεδιασμένο, όχι απλώς με «οριζόντιες περικοπές», είτε παλεύεις με τα κύματα είτε κολλάς ένσημα. Και, τρίτον, απελευθέρωση άμεση και ουσιαστική επαγγελμάτων και υπηρεσιών, ιδιωτικοποιήσεις, μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων και πλήρης εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας. Αυτά δεν τα λέω βέβαια μόνον εγώ. Αλλά, όσοι τα λέμε, βλέπουμε ή ότι καθυστερούν ή ότι μερικά δεν γίνονται καν.

Σε μια πρόσφατη μελέτη του Bloomberg διάβασα ότι η Ελλάδα-επειδή έχει (αντίθετα απ’ την Ισπανία) πολλά περιθώρια ανάπτυξης-μπορεί να κάνει την έκπληξη. Στο χέρι μας είναι.