Ηλεκτρονικό Βιβλίο. Η αρχή...

Τι είναι το Ηλεκτρονικό βιβλίο άραγε; Ξέρουμε; Ξέρει ο μέσος Έλληνας;

Αφορμή για αυτό το άρθρο είναι μία συζήτηση που είχα σήμερα το πρωί στο τρένο με έναν κύριο που με είδε να διαβάζω από μία συσκευή Ηλεκτρονικού βιβλίου και ο οποίος ενδιαφέρετε να προμηθευτεί μία τέτοια συσκευή.

Κατ' αρχήν να πω αυτό ξεκινώντας: Το υλικό σε βιβλία στην Ελληνική γλώσσα είναι δυστυχώς πολύ φτωχό. Οι εκδοτικοί οίκοι θεωρούν προφανώς ότι δεν έχουν κάτι να κερδίσουν από την αγορά ηλεκτρονικού βιβλίου, πράγμα που είναι λάθος. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα πωλούνται γύρω στα 20 μοντέλα συσκευών ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων. Η μικρή ζήτηση που έχουν οφείλεται ακριβώς στην έλλειψη Ελληνικών τίτλων. Έχουν γίνει βέβαια μικρά βήματα, αλλά είμαστε ακόμα πίσω.

Τι είναι λοιπόν Ηλεκτρονικό βιβλίο; Δύο πράγματα χαρακτηρίζονται έτσι. Η συσκευή και το περιεχόμενο.

Η συσκευή:

Η συσκευή είναι ένας μικρός ηλεκτρονικός υπολογιστής με ειδική οθόνη που έχει αναγνωσιμότητα κάτω από το ηλιακό φως ίδια με αυτή ενός βιβλίου. Αυτή την στιγμή τέτοιες οθόνες κατασκευάζονται μέσω μίας τεχνολογίας που ονομάζεται ηλεκτρονικό μελάνι.

Μία τέτοια συσκευή "χωράει" δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες βιβλία ανάλογα με την ενσωματωμένη μνήμη της.

Η μπαταρία της μπορεί να διαρκεί από μερικές μέρες έως μερικούς... μήνες. Αυτό επιτυγχάνεται λόγω της ιδιομορφίας της οθόνης η οποία δεν χρειάζεται ρεύμα παρά μόνο όταν αλλάζει το τι δείχνει. Η ίδια η συσκευή είναι χαμηλής κατανάλωσης, δεν έχει κινούμενα μέρη όπως σκληρούς δίσκους, οπότε η οικονομία σε ρεύμα είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι με ένα κινητό τηλέφωνο ή έναν φορητό υπολογιστή. Από 10 μέχρι και... 500 φορές μεγαλύτερη οικονομία ανάλογα με την συσκευή και τις δυνατότητές της!!!



Η σύνδεση της συσκευής γίνεται συνήθως μέσω USB σε υπολογιστή, αν και οι νεώτερες συσκευές διαθέτουν δυνατότητα σύνδεσης σε ασύρματα δίκτυα ή ακόμα και σε δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Αυτό βέβαια μειώνει την διάρκεια ζωής της μπαταρίας.

Τα είδη αρχείων που υποστηρίζονται διαφέρουν ανάλογα με τον κατασκευαστή ή διανομέα της συσκευής. Υπάρχουν συσκευές που υποστηρίζουν αρχεία τύπου PDF, Word, Excel, απλού κειμένου, HTML... και φυσικά βιβλία σε ειδική μορφή όπως ePub και mobipocket. Τα δύο τελευταία έχουν την δυνατότητα να είναι κλειδωμένα με DRM (ψηφιακά δικαιώματα). Παρακάτω αναλύω καλύτερα τα DRM και τα υπέρ και κατά της χρήσης τους.  Ειδικά για τα PDF αρχεία, κάποιες συσκευές έχουν την δυνατότητα να κάνουν και reflow το περιεχόμενο, δηλαδή να αλλάξουν την σελιδοποίηση την οποία περιέχουν τα PDF. Αυτό διευκολύνει την ανάγνωσή τους ειδικά σε μικρές οθόνες.

Κάποιες συσκευές ανάγνωσης έχουν και ειδικές δυνατότητες. Μπορούν να περιηγηθούν στο διαδίκτυο (δεν παίζουν video βέβαια), μπορούν να παίξουν αρχεία ήχου, να διαβάσουν τα βιβλία με ήχο (στα Αγγλικά ως επί το πλείστον), να δείξουν εικόνες και να χρησιμοποιηθούν ως ψηφιακές κορνίζες, να παίξουν απλά παιχνίδια ή να τρέξουν κανονικά προγράμματα σε δευτερεύουσες οθόνες όπως κάνει το Nook της Barnes&Noble. Το Nook συγκεκριμένα έχει και μία άλλη πολύ καλή δυνατότητα. Μπορεί να "δανείσει"  τα ηλεκτρονικά βιβλία από το βιβλιοπωλείο της Barnes&Noble σε άλλη Nook συσκευή για 15 μέρες μέσω ασύρματου δικτύου.

Στην Αμερική οι τιμές για μία συσκευή ανάγνωσης σήμερα ξεκινάνε από τα 99 δολάρια, ενώ στην Ευρώπη από τα 199 ευρώ. Το Nook για παράδειγμα στην Αμερική έχει 149 δολάρια (108 ευρώ), ενώ στην Ελλάδα  το βρίσκει κανείς σήμερα με 250 ευρώ (λόγω εκτελωνισμού) .

Το περιεχόμενο:

Το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν διαφέρει σε τίποτα από το κανονικό βιβλίο. Έχει κείμενο και εικόνες και φυσικά έχει το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο.

Η ηλεκτρονική μορφή ενός βιβλίου δεν χρειάζεται κάποια ειδική επεξεργασία πλην της εξαγωγής του σε κάποιο είδος αρχείου που διαβάζεται από τις αντίστοιχες συσκευές ή τους ηλεκτρονικούς μας υπολογιστές ή ακόμα και τα κινητά μας.

Τα ηλεκτρονικά βιβλία όπως ανέφερα και παραπάνω μπορεί να είναι σε μορφή PDF, Word, Excel, απλού κειμένου, HTML, ePub και mobipocket. Υπάρχουν και κάποια άλλη είδη αρχείων που τα βρίσκουμε σπανιότερα, αλλά τα κύρια είναι αυτά που ανέφερα.

Ειδικά τα αρχεία ePub και mobipocket μπορεί να είναι δωρεάν ή να έχουν κάποιο κόστος. Επίσης μπορεί να είναι κλειδωμένα με DRM ή ξεκλείδωτα. Οποιοσδήποτε συνδυασμός του κόστους με το κλείδωμα είναι δυνατόν να υπάρξει. Ποια η διαφορά όμως του κλειδωμένου με το ξεκλείδωτο;

Το κλειδωμένο βιβλίο διαβάζεται μόνο στην συσκευή ή στις συσκευές στις οποίες έχει αδειοδοτηθεί να διαβάζεται. Η αντιγραφή του και μόνο δεν φτάνει για να αναγνωσθεί από άλλη συσκευή. Χρειάζεται και αδειοδότηση.

Το ξεκλείδωτο βιβλίο διαβάζεται σε όλες τις συσκευές που υποστηρίζουν αυτό το είδος αρχείου.

Πως γίνεται τώρα η αδειοδότηση; Συνήθως όταν αγοράζουμε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο το κάνουμε μέσω ειδικού λογισμικού στον υπολογιστή μας που γνωρίζει για τις συσκευές μας και αδειοδοτούνται αυτόματα. Αν όμως δεν έχουμε τέτοιο λογισμικό τότε πριν "κατεβάσουμε" το βιβλίο στον υπολογιστή μας η ιστοσελίδα μας ρωτάει τον μοναδικό κωδικό της συσκευής τον οποίο και πληκτρολογούμε. Όλες οι συσκευές ανάγνωσης έχουν τέτοιο μοναδικό αριθμό εφ' όσον περιέχουν λογισμικό ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων . Από την συσκευή ανάγνωσης, μέχρι το κινητό μας και το iPod-iPad. Στις νεότερες συσκευές που αγοράζουμε τα βιβλία μέσα από την συσκευή μέσω ασύρματου δικτύου ή δικτύου κινητής τηλεφωνίας η αδειοδότηση είναι φυσικά αυτόματη για την υπάρχουσα συσκευή.

Το κόστος τώρα των βιβλίων που δεν είναι δωρεάν ξεκινάει από το... ένα λεπτό (στην κυριολεξία) και φτάνει όσο ψηλά θέλει ο εκδότης. Ένα μέσο βιβλίο όμως έχει γύρω στα 9 ευρώ. Καινούριες κυκλοφορίες μπορεί να έχουν από 12 έως 20 ευρώ, ενώ παλαιότερες να πέφτουν και κάτω από τα 5 ευρώ.

Η αντιπαράθεση για το DRM:

Υπάρχει μια αντιπαράθεση σχετικά με την χρήση DRM στα ηλεκτρονικά βιβλία. Αυτό γιατί το DRM συνήθως δεν σου επιτρέπει να αντιγράψεις απλά  το αρχείο και να το διαβάσεις χωρίς κόστος. Για μένα αυτό είναι τελείως λανθασμένη λογική. Γιατί αν κάποιος σκεφτεί τι μπορεί να κάνει με το τυπωμένο βιβλίο θα δει ότι οι περιορισμοί είναι αντίστοιχοι αν όχι περισσότεροι. Αγοράζοντας ένα τυπωμένο βιβλίο έχεις μόνο ένα αντίγραφο. Για να πάρεις άλλο πρέπει να το πληρώσεις. Αν το αντιγράψεις θα σου κοστίσει. Επίσης αν το δανείσεις δεν έχεις εσύ άλλο αντίγραφο.  Αντίθετα το DRM στις περισσότερες των περιπτώσεων σου επιτρέπει να έχεις το βιβλίο σε 2 έως και 5 συσκευές ταυτόχρονα.

Κακά τα ψέματα. Τα DRM υπάρχουν για να προστατέψουν τα πνευματικά δικαιώματα του συγγραφέα και τα δικαιώματα του εκδότη. Δεν είναι εγγενώς κακά.

Επίλογος:

Η δική μου εμπειρία με το ηλεκτρονικό βιβλίο, εδώ και δύο και πλέον χρόνια που το έχω, μπορώ να πω ότι είναι πολύ καλή. Έχω αγοράσει πάνω από 100 βιβλία μέχρι σήμερα και η οικονομία στο κόστος των βιβλίων σε σχέση με τα τυπωμένα έχει πληρώσει για 10 συσκευές, όχι για μία που έχω. Η οικονομία χώρου επίσης είναι τεράστια. Διακοπές και ταξίδια πάω στην κυριολεξία με μία... βιβλιοθήκη.

Για όσους τώρα λένε ότι η εμπειρία του χαρτιού είναι άλλο πράμα, προφανώς δεν έχουν μυρίσει το δερματόδετο ηλεκτρονικό βιβλίο!!! Εξάλλου στο βιβλίο μετράει το περιεχόμενο. Όχι η αφή.

Σύνδεσμοι για το Ηλεκτρονικό Βιβλίο:

Ηλεκτρονικός Αναγνώστης (blog)
Ελληνικά e-books (blog)
MyEbooks (πώληση Ελληνικών ebooks)
eBookShop (πώληση Ελληνικών ebooks)
eBooks4Greeks (πώληση Ελληνικών ebooks)
openbook (δωρεάν Ελληνικά ebooks)
Project Gutenberg (δωρεάν βιβλία από όλο τον κόσμο και βιβλία που έχουν τελειώσει τα δικαιώματά τους)
Πηγή : VASPERSVIEW